61066

-    brak przedmiotu nadającego się do popełnienia nim czynu zabronionego lub,

Np. strzał do trupa, jeśli sprawca nie był świadom, że ofiara już nie żyje ( nie podawać tego przykładu ! ) czy strzał do manekinu- był taki przypadek, gdy włamujący się do banku strzelili w kierunku tekturowej figurki policjanta.

-    użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.

Np. użycie przez sprawcę działającego z zamiarem zabójstwa człowieka w przekonaniu, że jest to cyjanek potasu, a był to cukier- puder.

Nie jest usiłowaniem w rozumieniu Art. 13 tzw. USIŁOWANIE NIEUDOLNE BEZWZGLĘDNE- tj. takie, które oparte jest na urojeniu przez sprawcę nieistniejących reguł przyczynowości ( np. sprawca rzuca słowa klątwy w celu spowodowania śmierci innej osoby- nie można mu nawet zarzucić użycia złego środka ).

Orzecznictwo- usiłowaniem udolnym jest:

-    próba włamania do samochodu zabezpieczonego przed kradzieżą w taki sposób, że złodziej nie jest w stanie obejść zabezpieczenia i z tego względu nie może zrealizować zamiaru kradzieży samochodu ( usiłowanie udolne kradzieży )-

-    wielokrotne pociąganie za spust służbowej broni palnej, ujawniając zamiar zabójstwa w sytuacji gdy strzał nie padł, gdyż sprawczyni nie była w stanie broni tej odbezpieczyć ( usiłowanie zabójstwa ),

-    włamanie do wagonu w celu kradzieży towarów, których rozmiar i waga są zbyt duże, aby sprawca mógł je samodzielnie wynieść ( usiłowanie udolne kradzieży ).

Możemy wyróżnić też ( dotyczy to usiłowania udolnego ):

1)    USIŁOWANIE UKOŃCZONE DOKONANIEM CZYNU ZABRONIONEGO ( ZUPEŁNE )- wtedy, gdy sprawca uczynił wszystko, by spowodować uszczerbek w dobru chronionym prawem lub je zniszczyć, a skutek nie nastąpił. Może dotyczyć tylko przestępstw materialnych, bo musi być skutek ( np. sprawca oddał strzał do swej ofiary, lecz chybił ). Przy przestępstwach formalnych nie ma usiłowania ukończonego, bo są one równoznaczne z dokonaniem.

Przykład: sąd zakwalifikował jako usiłowanie zabójstwa dwóch osób, zrzucenie przez sprawcę 4,5 kg kamienia na dach przejeżdżającego pod wiaduktem samochodu, co spowodowało przebicie dachy samochodu i zabicie pasażera. Sąd uznał, że sprawca działając z zamiarem ewentualnym zabójstwa, choć przestępstwo nie zostało dokonane i wyznaczył sprawcy karę w wysokości 12 lat pozbawienia wolności. Alternatywnie można byłoby zakwalifikować czyn jako dokonane sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu lądowym ( Art. 174 ). Jednak przestępstwo to nie pozwala na wymierzenie tak wysokiej kary. Rodzi to jednak pytanie, czy zrzucający kamień przewidywał, iż obok kierowcy znajduje się jeszcze jedna osoba, sąd przyjął bowiem odpowiedzialność za usiłowanie zabójstwa dwóch osób.,

2)    USIŁOWANIE NIEUKOŃCZONE- sprawca nie dokonał czynności, którą przekształciłaby usiłowanie w dokonanie- np. skierował z zamiarem zabójstwa broń palną w kierunku osoby, ale za spust nie pociągnął . Takie usiłowanie może zostać:

a) ZANIECHANE ( sprawca sam zaniecha realizacji zamiaru ),

Czy można odpowiadać za usiłowanie popełnienia z zaniechania przestępstwa formalnego- nieudzielenia pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu ( Art. 162 )?