63804

pozwalającą wyraz ten stosować do przedmiotów, tzn. pozwalającą o przedmiotach danych nam w doświadczeniu rozstrzygać, czy można je, czy też nie można ich nazywać tym wyrazem. Postulat ten, będąc sztandarową tezą współczesnego tzw. operacjonizmu, okazał się bardzo płodny dla rozwoju przyrodoznawstwa. Stał się on między innymi punktem wyjścia przewrotu, którego w fizyce współczesnej dokonał Einstein przez tzw. teorię względności. Einstein mianowicie opiera tę teorię na odrzuceniu pojęcia absolutnej równoczesności dwóch zdarzeń i zastąpieniu go pojęciem równoczesności względem pewnego układu przestrzennego (a więc względem pewnych ciał). Odrzuca zaś Einstein pojęcie równoczesności absolutnej dlatego właśnie, iż nie istnieje żadna metoda, pozwalająca na podstawie doświadczenia o dwu zdarzeniach odległych od siebie w przestrzeni rozstrzygnąć, czy są one, czy też nie są w sensie absolutnym równoczesne.

Z powyższym zagadnieniem psychologicznym łączono, a nawet mieszano zagadnienie o charakterze nie psychologicznym, lecz metodologicznym (epistemologicznym): W jaki sposób można dojść do pełnowartościowego poznania rzeczywistości, czyli jakimi metodami można dojść do zgodnego z prawdą i uzasadnionego jej poznania? Zagadnienie to należy do teorii poznania.

Zarysowują się dwie pary przeciwstawnych stanowisk.

Racjonalizm metodologiczny (aprioryzm) i empiryzm metodologiczny

- Racjonalizm (antyirracjonalizm) i irracjonalizm