63806

2. Różne koncepcje teorii poznania:

•    Koncepcja scjentystyczna - problematyka teoriopoznawcza jest fragmentem problematyki takich nauk szczegółowych, jak psychologia, fizjologia, socjologia i razem z nimi zależy (zarówno pod względem przyjmowanych przesłanek, jak i stosowanych metod) od nauk przyrodniczych i humanistycznych; t.p. jest jedną z tych nauk. Poznanie (przedmiot badania) ujmuje się w niej jako jeden z przedmiotów otaczającego nas świata, uwikłany w ten świat i zachodzące w nim procesy rozmaitymi związkami, zwłaszcza przyczynowymi;

•    Koncepcja logistyczna - teorię poznania powinno się

uprawiać metodą dedukcyjną, na wzór nauk formalnych:    przez odpowiedni, niesprzeczny układ

aksjomatów można ustalać sens potrzebnych pojęć i -na podstawie przyjętych reguł wnioskowania -dedukować z nich twierdzenia odnoszące się do poznania; wartość tak otrzymanej teorii polega na jej przydatności, użyteczności poznawczej

•    Koncepcja semantyczna teorii poznania sprowadza problematykę teoriopoznawczą do problematyki z zakresu semiotyki (logiki języka). Wychodzi się tu od (słusznego) twierdzenia, że teoria poznania, zajmuje się poznaniem zarówno w sensie psychologicznym, jak i logicznym, tzn. bada zarówno czynności poznawcze, jak i ich wytwory, takie jak sądy, pojęcia. Najprościej określić można te ostatnie jako znaczenia odpowiednich tworów językowych, takich jak zdania, nazwy.

•    Koncepcja metafizykalna - Teoria poznania jest metafizyką poznania ludzkiego, jest częścią metafizyki człowieka. Bada ona poznanie jako byt

dopiero ma być wywnioskowane w danym rozumowaniu. (W tej postaci utożsamiany jest z błędnym kotem w rozumowaniu i tam jest przedstawiony); 2° Błąd polegający na przyjęciu jakichś przesłanek, bez należytego uznania stopnia pewności, jakim przesłanki te się uznaje. Np.: Jan Lechoń wypowiadając się kiedyś o Brunonie Jasieńskim stwierdził, iż jest on grafomanem. Zapytano go o dowody, na co Lechoń odparł: Dowody? A moje słowo honoru nie wystarczy? Przykład 2: Chrześcijaństwo jest jedyną prawdziwą rellgią, ponieważ Pismo Św„ które ją głosi jest świętą księgą. W obydwu przykładach przesłanki (słowo honoru i świętość Pisma Św.) nie są dostatecznie uzasadnione.