Inwalidzki Sąd Adininistr«x v jny (ISA)
Na podstawie ustawy z 26 marca 1935 r na okres przejściowy utworzono ISA przy NTA . Miał on przejąć orzecznictwo w sprawach skarg na decyzje o zaopatrzeniu rentowym i emerytalnym inwalidów wojennych i wojskowych oraz osób po nich pozostałych.
Skład: przewodniczący i sędziowie oddelegowani ze składu NTA oraz ławników powoływanych na rok przez Premiera ( połowa urzędnicy o wykszt. Prawniczym . połowa inwalidzi posiadający średnie wykształcenie wytypowani przez stowarzyszenia inwalidów ) . Nie obowiązywał ni przymus adwokacji a sąd posiadał uprawnienia rewizyjne . Sądy ubezpieczaj społecznych :
•Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych zostało przyjęte 28 lipca 1939 . Dwuinstancyjny system miały tworzyć okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych ( z udziałem ławmków) oraz Trybunał Ubezpieczeń Społecznych o składzie zawodowym . Trybunał Kompetencyjny (Trybunał Państwa).
•rozstrzyganie sporów o właściwość między organami administracji a sądami administracyjnymi lub innymi sądami. -utworzony ustawą z 25 Ustopada 1925 r.
•siedziba Warszawa . 2 prezesów i 14 członków mianowanych na 5 lat przez prezydenta na wniosek premiera PRL:
-1980- NSA -nowelizacja kodeksu postępowania cywibiego -poddany kontroli judykacyjnej Sądu Najwyższego , a jego właściwość określała klauzula enumeratywna . Rozszerzenie uprawnień nastąpiło dopiero po 1990 . a w 1995 weszła w życie nowa ustawa o NSA. Ograniczono zakres nadzoni judykacyjnego SN .
•organizacja . siedziba :\Varszawa . dla ułatwienia dostępu od 1981 r tworzono ośrodki zamiejscowe . Prezesa NSA oraz wiceprezesów powoływała Rada Państwa na wniosek Premiera . Prezesów ośrodków zamiejscowych powoływał minister sprawiedliwości w porozumieniu z prezesem NSA . Kandydaci musieli spełniać wymagania sędziowskie -35 rok życia , co najmniej 10 lat praktyki prawnej
•właściwość -zadania określone enumeratywnie . Kontroli sądowej podlegał)' tylko decyzje administracyjne z zakresu spraw wyliczonych w ustawie.
-niższe sądy administracyjne został)’ powołane dopiero w świetle nowej Konstytucji z 1997r -w pięć lat po jej wejściu w życie.
Sądy Ubezpieczaj Społecznych
-działało w latach 1947-1974 na podstawie przepisów ustawy z 1939 r
-Okręgowe sądu ubezpieczał społecznych -I instancja i ławnicy
-Trybunał Ubezpieczeń Społecznych -działał przy nim rzecznik interesu publicznego .
-od 1974-1985 sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych przekazano okręgowym sądom pracy . W 1985 przekazano je sądom powszechnym Spory koinpetaicyjne
-nie doszło do stworzenia oddziebiych sądów kompetencyjnych aż do 1980r. do kiedy sądy były sędzią we własnej sprawie . W 1980 powierzono rozstrzyganie sporów Kolegium Kompetaicyjnemu przy Sądzie Najwyższym . W jego skład wchodziło 3 sędziów SN . przedstawiciel ministra sprawiedliwości oraz ministra właściwego zakresowi sprawy .