64002

WOLNY RYNEK I KONTROLA CEN

WOLNY RYNEK = umożliwienie ustalenia się cen wyłącznie w wyniku gry sił popytu i

podaży (bez bezpośredniej ingerencji państwa; interwencja możliwa) (istnienie mechanizmu samoregulującego)

PAŃSTWOWA KONTROLA CEN = reguły i przepisy uniemożliwiające dostosowanie się

cen do poziomu równowagi rynkowej

np.: • określenie cen maksymalnych (brak pewnych dóbr na rynku - popyt przewyższa

podaż, ochrona konsumenta przed wysokimi cenami) > utrzymywanie się nadwyżki popytu > konieczność racjonowania (rozwiązanie arbitralne) > tworzenie „czarnego rynku’

+ często:

REGLAMENTACJA = system ograniczeń ilościowych dla sprawiedliwego

rozdziału ograniczonej liczby towarów niezależnie od wysokości dochodów ustalenie maksymalnego poziomu czynszu (właściciele zamieszkują lub sprzedają > zmniejszenie podaży - deficyt mieszkań - nadwyżka popytu; zaostrzenie problemu przy inflacji)

- możliwość podnoszenia cen maksymalnych wraz z inflacją, ale...

-wysokie koszty rozbudowanego systemu kontroli (kontrola reglamentacji)

CENA MAKSYMALNA = określany przez państwo pułap cenowy , powyżej którego nie mogą być zawierane transakcje

• określenie cen minimalnych (ochrona producentów lub dostawców)

płaca minimalna ( podniesienie stawki płacy dla zatrudnionych > obniżenie popytu na pracę i wielkość zatrudnienia - nadwyżka podaży

CENA MINIMALNA = określany przez państwo pułap cenowy, poniżej którego nie mogą być zawierane transakcje

-uzupełnianie prywatnego popytu lub podaży przez państwo kupujące lub sprzedające pewne ilości dóbr

Ustanowienie ceny maksymalnej jest skuteczne, gdy jest ona niższa od ceny równowagi rynkowej (zmniejsza wielkość podaży i prowadzi do nadwyżki popytu), chyba, że państwo zasili podaż dostarczając dodatkowe ilości żądanego dobra

Ustanowienie ceny minimalnej jest skuteczne, gdy jest ona wyższa od ceny równowagi rynkowej (zmniejsza wielkość popytu i prowadzi do nadwyżki podaży), chyba, że państwo zasili popyt sektora publicznego swoim popytem

(państwo kupuje nadwyżkę podaży - zadowala konsumentów i dostawców; „góra masła UE¹)

•    Wolny rynek rozwiązuje podstawowy dylemat ekonomiczny: co. jak i dla kogo produkować : -ustalając ceny, przy której rozmiary zapotrzebowania są równe oferowanej ilości decyduje, ile pownna wynosić produkcji

-informuje, dla kogo są produkowane dobra (dla tych, co są zdolni za nie zapłacić) i kto je produkuje (ci, których zadowala cena równowagi)

-decyduje jak są produkowane dobra

-decyduje jakie dobra są produkowane (te których produkcja jest opłacalna)

1

   Decyzje rynku nie zawsze zadowalają konsumentów, zapewnia dobra tylko tym, co są w stanie i chcą zapłacić za nie cenę równowagi > ewentualne regulacje normatywne