Wśród zasad ogólnych, nazwanych tak w rozdziale 2 k.p.a można wymienić zasady: a)praworzadności(legalności) - (art.6) - organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.
* zasada ta jest powtórzeniem zasady praworządności zawartej w art. 7 Konstytucji,
* działanie na podstawie prawa obejmuje dwa elementy: ustalenie przez organ administracji zdolności do prowadzenia postępowania w danej sprawie oraz zastosowanie przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego przy rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy,
* organ może tyle, na ile pozwala mu przepis prawa
* zasada ta zasadniczo nie pozwala na stosowanie analogii w sprawach administracyjnych blorawdy obiektywnej- art. 7 - w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia spraw, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.
* z zasady tej można wywieść następujące obowiązki leżące po stronie organów adm.:
- obowiązek organu w zakresie kontroli przestrzegania prawa przed podmioty i uczestników postępowania;
- obowiązek organu w zakresie samokontroli przestrzegania prawa, każda czynność procesowa powinna być podejmowana zgodnie z prawem i w oparciu o przepisy prawa, w szczególności organ z urzędu bada swą właściwość oraz czy sprawa ma charakter sprawy administracyjnej
- organ ma obowiązek podjęcia wszelkich kroków w celu wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy w tym zebrać i rozpatrzyć materiał dowodowy
- z tą zasadą łączy się obowiązek ustalania rzeczywistej treści żądania strony
c) pogłębiania zaufania-Art. 8 -Organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie
* realizacja tej zasady uzależniona jest od przestrzegania reguł postępowania przyjętych w k.p.a., w szczególności zasady praworządności
- można się na nią powoływać np.: gdy organ faworyzuje jedną ze stron, co skutkuje naruszeniem zasad postępowania dowodowego,
- w praktyce - trudno sobie wyobrazić, że naruszenie samej tej zasady doprowadzi do wzruszenia decyzji administracyjnej
dłudzielania informacji - art. 9 - Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.
* zasada ta ma szeroki zakres podmiotów i przedmiotów. Obowiązek informacyjny musi być wykonywany przez organ z urzędu, bez odrębnych wniosków stron i rozciąga się na wszystkie stadia postępowania
* strony mają prawo do uzyskania informacji dwóch rodzajów: o okoliczności faktycznych istotnych dla sprawy (informacja faktyczna) oraz o obowiązującym prawie (informacja prawna)
•obowiązek informacyjny w zd.2 art.9 ma inny charakter i ma charakter prewencyjny. Organ ma obowiązek zapobiegania działaniu stron lub uczestników postępowania na własną szkodę przez udzielenie odpowiednich przestróg i informacji o prawidłowej treści i formie czynności, które powinny one obejmować.
e) wysłuchania stron -
§ 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny
udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się
co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
§ 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
§ 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady określonej w § 1.