64730

b)    mchem intelektualnym "oświecenie", który umożliwił rozkwit nauki oraz świeckiej myśli w odniesieniu do świata materialnego, biologicznego i społecznego;

c)    szokiem spowodowanym siła rewolucji francuskiej 1789 roku oraz gwałtownymi przemianami, które wywołała.

Nazwę "socjologia" zaproponował myśliciel francuski, August Comte, który uważał ,źe nauka o społmoźe iść w parze z naukami przyrodniczymi, a odkrycie praw rządzących organizacją społeczeństw ludzkich pomoże stworzyć bardziej humanistyczne społeczeństwo.

Również Herbert Spencer uważał, że można sformułować prawa rządzące organizacją ludzkich społeczeństw. Prawa te winny dotyczyć przede wszystkim wzrastającej liczebności i złożoności społ. oba te czynniki powodują wzrost zależności i wymiany pomiędzy ludźmi i organizacjami w danym społ oraz rosnące wykorzystanie władzy do regulowania, kontrolowania i koordynowania działań członków społ oraz wchodzących w jego skład organizacji. Spencer jest twórcą funkcjonalizmu, który kładzie nacisk na zależności istnienia społeczeństwa od określonych wzorów społecznych.

Emil Durkheim przejął wiele od Spencera, ale był także kontynuatorem Comte'a i francuskiej myśli socj, która podkreślała znaczenie idei kulturowych dla integracji społeczeństwa. Tak jak Spencer, był funkcjonalistą i wierzył, że można odkryć prawa rządzące organizowaniem się ludzi, ale podejście Spencera uzupełnił poszukiwaniem funkcji symboli kulturowych w integrowaniu społeczeństwa.

Karol Marks, Niemiec, który uciekł ze swej ojczyzny i ostatecznie osiadł w Anglii, podkreślał konflikt jako istotną cechę społeczeństwa i stworzył podejście zwane teorią konfliktu bądź socjologią konfliktu. Uważał on, iż nierówności w rozdziale zasobów stwarzają warunki do zmian społecznych, ponieważ d, którzy pozbawieni są owych dóbr, wchodzą w konflikt z tymi, którzy kontrolują produkcję, posiadają władzę i manipulują symbolami kulturowymi po to, by uprawomocnić swą uprzywilejowaną pozycję. W przeciwieństwie do Comte a,

Spencera i Dur1<heima Marks nie wierzył, że można sformułować ogólne, ponadhistoryczne prawa rządzące organizacją ludzkich społeczeństw.

Max Weber, inny wielki twórca socjologii, także Niemiec, przez całe żyde prowadził milczący spór z Marksem, podkreślając, że nierówność jest zjawiskiem wielowymiarowym i jej przyczyny nie tkwią jedynie w ekonomii, że konflikt ma swe źródła w przyczynach historycznych, a nie jest wyłącznym skutkiem nierówności, oraz że zmiany mogą być wywołane nie tylko przez materialne i ekonomiczne uwarunkowania, lecz równie dobrze przez same idee. Podkreślał takZe, iż socjologia musi przyglądać się zarówno wielkim strukturom społecznym, jak i znaczeniu, które poszczególne jednostki nadają siłom działającym na tym poziomie. Podobnie jak Marks, nie wierzył w istnienie ogólnych praw organizacji ludzkich społeczeństw, lecz w przeciwieństwie do niego uważał, iż należy zachować obiektywność, to jest unikać wartośdowania w opisie i analizie zjawisk społecznych.

Początkowo amerykańska socjologia przejęła koncepcje europejskie w podejściu do problemów związanych z urbanizacją i industrializacją, ale wkrótce mogła pochwalić się własnymi osiągniędami: jednym z nich było szerokie wykorzystanie technik ilośaowych, statystycznych, drugim zaś wypracowanie nowego podejścia badawczego zwanego interakcjonizmem. Polegało ono na zainteresowaniu procesami, dzięki którym społeczeństwo trwa i zmienia się, a które zachodzą na poziomie mikro, w bezpośrednich kontaktach ludzi ze sobą.

Socjologia stanowi obecnie ogromną i zróżnicowaną dziedzinę analiz wszystkich przejawów ludzkiej kultury, struktury społecznej, zachowań i interakcji oraz przemian społecznych