monocentrycznemu najczęściej odpowiada dychotomiczna struktura społeczna, czyli sytuacja w której jedna strona cały czas traci a druga zyskuje.
• Pluralistyczny - charakteryzuje się następującymi cechami:
- wielość ośrodków władzy
- większa symetryczność struktury społecznej
- istnienie i funkcjonowanie licznych grup interesu
- oparcie stosunków między grupami i ośrodkami władzy, władzą i społeczeństwem raczej na porozumieniach, przetargach, kompromisach niż na przymusie i sankcjach.
Według S.Erlicha desygnatami pluralizmu są: (a) decentralizacja i dekoncentracja władzy (b) przeciwstawianie się uniformizmowi (c) różnorodność grup, interesów i potrzeb oraz sposobów ich artykulacji
• ład porozumień społecznych - oparty jest na międzygrupowych porozumieniach czy uzgadnianiu interesów. System międzygrupowych porozumień opiera się na organizacji samorządowej, stwarza warunki do harmonijnego łączenia instytucjonalnych form życia społecznego z momentem spontanicznym. Przewiduje organizację wspólnot mieszkaniowych oraz działalność produkcyjną. Jest on modelem idealnym, którego dotąd nie udało się zrealizować (w przeciwieństwie do poprzednich dwóch) i który pozostał tylko w sferze aspiracji licznych grup społecznych. Takim ładem miał być socjalizm, ale socjalizm stał się ładem monocentrycznych.
• ład przedstawień zbiorowych - brak wyjaśnień w książeczce : [
Modele ładu a zachowania aktorów społecznych
Lad społeczny i jego role można rozpatrywać w dwóch ujęciach
• instytucjonalnym (odnosi się do najważniejszych instytucji i zasada tworzących dany typ ładu społecznego)
• behawioralnym (odnosi się do ludzkich zachowań, interakcji zarówno między poszczególnymi osobami, jak i dużymi zbiorowościami, a grupami społecznymi.
Władzie monocentrycznym zachowania ludzi mają polegać przede wszystkim na sprawnej realizacji władzy, wyposażonej zgodnie z założeniami w znajomość praw historii oraz najlepszą wiedzę o potrzebach gospodarki i społeczeństwa. Sprawą zasadniczą staje się nie tylko konformizm, ale posłuszeństwo, gotowość do wykonywania decyzji i planów.