65507

, S IfiTY CZN A PRÓB A EQZOĄGAI"M

PRÓBKI. WYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA

1. PRÓBKI

•    Przy określaniu wszystkich wielkości charakterystycznych wynaeniorQ.ch w rormte Próba

statyczna rozcinania Tn&ałi PN-x>/H-04310 z y/yiadriemumownei granicy sprężystości Ro»> , umowna j granicy plastycznid R_P?* i modułu sprężystości E, nie zachodzi potrzeba stosowania ekstensometiu. Wjrctaicza dokładny (doki. ±1%) pomiar sił (siłomierz maszyny), pomiar (dokł. ±0.1 mm) pierwotnych i korcowych wymiarów prze kropi (suwmiarka) oraz pomiar przemieszczeń (dokł. ±0.1 mm) kresek podziałki narysowanej przy pomocy rysika na długości pomiarowej próbki.

Z tego punktu widzenia każda próbka dopuszczana przez normę jest odpowiednia do wykonania pomiarów ra naszej maszynie.

•    Przy określaniu umownej granicy sprężys tości R_PPJ*, , umownej granicy plastyczności R_P2„ i modułu sprężystości E, rależy wziąć pod uwagę następujące okoliczność:

1.    Odkształcenie graniczne stanu liniowo sprężystego dla pospolitej stali (jak w próbkach aktualnie w nas zym laboratorium) wynosi:

/    250 300 MPa

210*10- MP, -000119*0.00143

a odpowiadające rru wydłużenie prób Id ra ode. długośd pomiarowej L_p

dl_K -£„L_o-(0D012 4-0.0014) xL₀

Uwzględniają parametry ekstensometiu (rozdzielczość 0.01 mm) rależy dążyć do jak największej wartości &]* , a to oznacza konieczność stosowania dużych baz i zarazem długich próbek, dla przykładu:

dlaL_P= 100 mm    41* = (0.1240.14) mm= (124l4)xrozdzielczość ekstensometiu

2.    Norma wymaga, aby rajwiększa siła potrzebna przy rozciąganiu (siła w rozdsgarej próbce) była nie mniejsza niż 30% i nie większa niż 95% pełnego zakresu cbdążema. Dla siłomierza ras ze) maszyny, którego zakres wynosi 100 kN, oznacza to, że maksymalna siła uzyskana w próbie powinna być w zakresie (30495) kN. Uwzględniając, że maks. naprężenie dla pospolitej stali wynosi ok. 4004-500 MPa, otrzymujemy waiurek na pole przekroju próbki:

R.--WS ,

Przyjmujemy zatem60 mm²za minimalne pole przekroju próbki płaskiej.

3.    Podsumowanie:

-    próbka powinna mieć długość pomiarową ok. 100 mmi pole przekroju mon. 60 mm²

-    rorma zaleca min. grubość próbek płaskich3 mm

Norma zaleca stosowanie próbek płaskich z główkami (tzw. „wiosełka") lub bez główek (próbki prostokątne). Powyższe wynaganiaspełróają próbki:

Nr 21 - próbka z gfcy.ka. dziesięciokrotna - grubość ao=4 mm, szerokość ode. pomiaroy/ego bp=20 mm, dkigość cal{ov/itaLi=270 mm

Nr 44 - próbka bez glóy/ki, dziesięciokrotna - grubość a^4 mm, szerokość ode. po udarowego bp=20 mm, dkigość całtoy/itaL_l=240 mm