69583

Biomarkery w ocenie narażenia na zanieczyszczenie

Mierzalne zmiany w kom organizmu i zachodzących w nich procesach biochemicznych wywołane przez wchłonięty ksenobiotyk. Minimalna odpowiedź organizmu może mieć charakter funkcjonalny, fizjologiczny, biochemiczny na poziomie kom, lub molekularnym na poziomie subkomórkowym.

Metody oznaczania ilościowego biomarkera:

•    Nieinwazyjne, czułe, specyficzne, związane z procesami biochemicznymi

•    Odzwierciedla realne dawki pobrane w efekcie ekspozycji

•    Mogą być stosowane in vitro i in vivo

Podział biomarkerów:

•    Ekspozycji - obecne wewnątrz organizmów substancje obce lub ich metabolity albo też produkty interakcji między czynnikiem szkodliwym i docelowymi komórkami lub cząsteczkami

Przykład

-    narażenie na anilinę - pomiar jej zawartości lub pomiar p-aminofenolu w moczu lub

krwi

-    materiał - komórki otrzymywane podczas biopsji żywych organizmów lub sekcji -mocz/krew, wydychane powietrze, kał

•    Skutków toksycznych - mierzalne biochemiczne, fizjologiczne, behawioralne i inne zmiany zachodzące wewnątrz organizmów, które w zależności od wielkości - mogą być wynikiem już obecnych zaburzeń i chorób lub wskazywać iż pojawią się one w wyniku narażenia na ksenobiotyk

Przykład

-    narażenie na anilinę - pomiar tworzenia przez nią methemoglobiny we krwi (Fe 3stopień utlenienia) niedotlenienie, sinica, kaplica

•    Wrażliwości - wskaźniki wrodzonej lub nabytej zdolności organizmów do odpowiedzi wywołanej ekspozycją na specyficzny wskaźnik szkodliwy.

Przykład

-    niedobór IgA wywołuje spadek odporności