wydany akt prawny wiążący skutki prawne z faktami, które miały miejsce w przeszłości.
Należy zatem podkreślić, że normy prawne mogą obowiązywać najwcześniej od momentu publikacji, a prawo może działać zawsze tylko na przyszłości Wyodrębnia się sześć sytuacji „mocy prawa względem czasu”:
a) ustawa wiąże skutki prawne z wydarzeniami przyszłymi
b) ustawa odnosi się do wydarzeń teraźniejszych, jak i przyszłych
c) ustawa odnosi się wyłącznie do wydarzeń teraźniejszych
d) ustawa obejmuje wydarzania z przyszłości, teraźniejszości i przeszłości
e) ustawa odnosi się do wydarzeń z przeszłości i teraźniejszości
0 ustawa ma zastosowanie jedynie do faktów zaistniałych w przeszłości
Problem nicrctroakcji - lex retro non agit! - czyli prawo nie działa wstecz Funkcja tejże zasady sprowadza się do ochrony
- wartości pewności prawa
- podmiotów prawa przed ujemnymi skutkami prawnymi zachowań, które w okresie obowiązywania starej ustawy były z mą zgodne
Z realizacją powyższej zasady bywa różnie, niektóre systemy prawne wprost określają, że zasada ta powinna być przestrzegana, inne me.
Nullum crimen sine lege - me ma przestępstwa bez ustawy Nulla poena sine lege - nie ma kary bez ustawy
2. Utrata mocy obowiązującej
Większość aktów prawnych nie ma w swych postanowieniach napisane do kiedy obowiązują dlatego, że obowiązują do czasu, kiedy nie zostanie wydany inny akt normatywny uchylający ich przepisy (derogatio).
Technicznie wygląda to tak, że nowy akt normatywny zawiera postanowienia uchylające dane przepisy prawa dotychczasowo obowiązujące.
Klauzule derogacyjne - postanowienia w aktach prawnych uchylające dane, obowiązujące przepisy, zawierają różne rozstrzygnięcia, (np. może być i tak, że na miejsce uchylanych przepisów me ustanawia się nowych).
Akty prawne czasowe - takie akty prawne, które w swych przepisach ustalają do kiedy dany akt prawny obowiązuje, bardzo różnie określają ten czas.
Desuetudo nazwa oznaczająca zwyczaj negatywny, którego podstawowa funkcja polega na uchylaniu mocy obowiązującej normy Pewne przepisy