53012

♦ Władza męża nad żoną (manus) - co innego niż małżeństwo, stosunek prawny, wywoływał skutki prawne. Pierwotnie małżeństwo łączył się z manus, ale małżeństwa bez manus pojawiły się bardzo wcześnie.

koniec repuubliki - małżeństwa z nuinus rzadkie

-    pryncypat - tylko wyjątkowo małżeństwa z manus

-    dominat - całkowity zanik małżeństw z manus

♦    Humanitarny charakter małżeństwa - swobodne zawieranie i rozwiązywanie małżeństwa - Libera esse debetu matrimonia (małżeństwa winny być swobodne). Powodowało to jednak ujemne skutki m in. zmniejszenie ilości dzieci.

♦ Matrinwnium iustum (Matrimonium    legitimum) - małżeństwo odpowiadające wymogom prawnym, w przeciwieństwie do matrimonium iniustum. Sankcją braku wymogów była nieważność (nie istnienie), nie było specjalnego postępowania do ustalania nieważności.

Okres poklasyczny - kar, niekiedy zamiast meważności Justynian - kary i nieważność

♦    Wymogi małżeństwa - brak usystematyzowana, w okresie cesarstwa clirześcijańskiego zaostrzenie wymogów'.

Wymogi i zezwolenia:

1.    Dojrzałość (pubertas) — dojrzałość u dziewcząt od 12 roku życia, u chłopców poglądy dwojakie:

-    Sabinianie - dojrzałość chłopca oceniana indywidualnie

-    Prokulejanie - dojrzałość od 14 lat (podobnie Justynian)

2.    Zdrowie psychiczne

3.    Conubium - zdolność zawarcia małżeństwa z daną osobą ze względu na status i brak bliskiego pokrewieństwa. Zmiuejszanie roli, w^pobec rozszerzania się obywatelstwa rzymskiego.

Mieli je: obywatele rzymscy i La lin i prisci; wyzwoleńcy, mogli zawierać małżeństwa także z wolno urodzonymi. Inni Latini i peregrini mieli je. gdy udzielono im indywidualne ius eonu hi i, ich małżeństwa nieważne w ius civile, ale ważne w ich własnych prawach.

Możliwy błąd co do osoby (error in persona) - wykluczał zaisteniiue małżeństwa

Zakazy:

1. Pozostawanie w innym związku małżeńskim:

- prawo klasyczne - zawarcie drugiego małżeństwa unieważniało pierwsze