53. Kryteria ustalania wynagrodzenia za mace.
Podstawowymi kryteriami ustalenia wysokości wynagrodzenia za pracę są: rodzaj pracy i kwalifikacje wymagane przy jej wykonywaniu, dodatkowo pracodawca powinien brać pod uwagę ilość i jakość świadczonej przez pracownika pracy (art. 78 § 1 k.p.).
Podmiotem, do którego kompetencji należy ustalanie warunków' wynagrodzenia jest pracodawca bądź osoba wyznaczona przez pracodawcę do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy.
Określenie wynagrodzenia za pracę obejmuje ustalenie jego wysokości oraz zasad przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku (wynagrodzenie podstawowe), a także iimych (dodatkowych) składników' wynagrodzenia, jeżeli zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy. Ustalenie wysokości wynagrodzenia zależy od systemu płac przyjętego przez pracodawcę:
1) system czasowy - pracownik otrzymuje wynagrodzenie na podstawie miary czasu, w którym pozostaje do dyspozycji pracodawcy w danym okresie rozliczeniowym (wynagrodzenie: godzinowe, dzienne, tygodniowe, miesięczne);
2) system prowizyjny - polega na ustaleniu stawek wynagrodzenia ustalanych jako procent bądź ułamek od włości pracy mierzonej uzyskanym obrotem, przychodem, dochodem, np. prowizja od sprzedaży,
3) sy stem akordow y - wysokość wynagrodzenia jest uzależniona od wyników pracy, ustalanych na podstawie liczby jednostek danego produktu bądź usług wykonanych przez pracowiuka (por. art. 83 k.p.).
W żadnym z systemów wynagrodzenie nie może być ustalone na poziomie niższym niż minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 65 ust. 4 Konstytucji RP).
Oprócz wynagrodzenia zasadniczego określonego na danym stanowisku, pracownikowi mogą przysługiwać również dodatkowa składniki wynagrodzenia (tzwr. ruchoma część wynagrodzenia):
1) premie, nagrody:
2) odprawy - są świadczeniami pieniężnymi wypłacanymi pracownikowi bądź członkom
jego rodziny z tytułu rozwiązania albo wygaśnięcia stosunku pracy:
a) odprawa rentowa i emerytalna (por. ait. 921 k.p.).
b) odprawa pośmiertna (por. art. 93 k.p ),
c) odprawa wypłacana w razie zwolnienia z pracy z przyczyn niedotyczących pracownika;
3) dodatki do wynagrodzenia - są to świadczenia należne zawsze obok wynagrodzenia
zasadniczego w wysokości stałej lub zmiennej:
a) dodatki stanowiące rekompensatę zwiększonego wysiłku pracownika bądź podwyższonych kwalifikacji, np. dodatek za pracę nadliczbową bądź nocną.
b) dodatki wyrównawcze stanowiące rekompensatę obniżenia wynagrodzenia ze względu na szczególne okoliczności dotyczące osoby pracownika, np. dodatek dla kobiety ciężarnej przeniesionej do innej pracy (art. 179 §4 k.p ).