74044

Program wyjścia z kryzysu Grabskiego został zaaprobowany przez sejm w styczniu 1924r. i zakładał wyjście z kryzysu własnymi silami. Dążąc do ograniczenia wydatków państwo przestało dofinansowywać deficyt polskich kolei państwowych, zmniejszono wydatki na administracje, podstawowe znaczenie miał odegrać podatek majątkowy którym obciążono przedsiębiorców przemysłowych, handlowych, czy gospodarstw rolnych o wartości ponad 10 tyś franków szwajcarskich. Podatek miał być płacony w ratach przez 3 kolejne lata, jednym z elementów tego programu było podwyższenie kar za nieterminowe płacenie podatków oraz przyspieszenie terminów płatności niektórych podatków. Kosztami równoważenia budżetu starano się obciążyć grupy posiadające, chroniąc tym samym grupy mniej zamożne. W 1924r udało się zrównoważyć budżet i zlikwidować główne źródło inflacji. Zaczęto się przygotowywać do reformy walutowej. Zakładała ona zlikwidowanie polskiej, krajowej kasy pożyczkowej a w jej miejsce utworzenie banku centralnego. Bank ten miał być zorganizowany na zasadzie prywatnej spółki akcyjnej a nie banku państwowego jak to miało miejsce w przypadku kasy. Bank miał emitować nową jednostkę pieniężną - złoty - miał on być równy frankowi szwajcarskiemu, wymieniany na waluty obce. 28.04.1924r. Bank Polski został uruchomiony i rozpoczął emisję nowej waluty. Funkcjonował równolegle z marką polską, która z czasem została wycofana i złoty stał się oficjalnym środkiem płatniczym. W 1924r. można mówić o zakończeniu reformy skarbowo - walutowej. Jednak w 1925r. zaczęły pojawiać się trudności. Od sierpnia dochodziło do spadku produkcji, ponadto podatnicy było zobowiązani do wnoszenia zawyżonych składek i bojkotowali wpłaty, jednocześnie nieurodzaj w rolnictwie zmusza do zwiększenia importu. Konsekwencja czego jest spadek rezerw walutowych. Gabinet Grabskiego decyduje pokryć wydatki zwiększoną ilością bilonów. Doprowadza to do tzw. inflacji bilonowej.

Stanowisko Grabskiego zostało objęte przez Jerzego Zdziechowskiego w 1925r.. Koncepcje jego są odmienne od poprzednika. Grabski starał się chronić ludność mniej zamożną, natomiast Zdziechowski kosztami swej reformy obarczył ludność pracującą. Wprowadził wiele podatków pośrednich, które były ukryte w cenach spożywczych i przemysłowych. Ograniczył zatrudnienie w sferze budżetowej, na 3 miesiące obniżył płace pracowników państwowych, dokonał ograniczeń w wydatkach budżetowych, podjął starania o zmniejszenie podatku majątkowego. Od lutego 1926r. dało się zauważyć poprawę koniunktury gospodarczej, zmniejszył się tym samym import, co zmniejszało deficyt i w kwietniu można było mówić o równowadze budżetowej. Tym samym została zlikwidowana przyczyna kolejnej inflacji, polska gospodarka wkroczyła na drogę stabilizacji.

Bardzo ważnym elementem dla gospodarki było rolnictwo i tutaj sytuacja była niekorzystna. Struktura własności chłopskiej wymagała radykalnej zmiany. Gospodarstwa 5ha stanowiły 65% całości terenów uprawnych, chłopi zaczęli domagać się reformy rolnej. Zasady tej reformy zostały podjęte przez sejm w 1919r.. Zapewniała ona parcelację ziem państwowych i przejętych przez