W zależności od metody otrzymywania polimeru stanowiącego szkielet jonitu dzielimy jonity na polimeryzacyjne i polikondensacyjne.
Jeśli jonit suchy umieścić w roztworze elektrolitu, będą zachodziły następujące zjawiska: pęcznienie jonitu, przenikanie elektrolitu do wnętrza jonitu, wymiana jonowa.
Czynniki wpływające na przebieg wymiany jonowej:
• ładunek jonów (ładunek rośnie - energia wymiany rośnie),
• wielkość jonów (większe jony organiczne są szybciej wiązane, związki nieorganiczne - siła rośnie w miarę zwiększania się liczby atomowej pierwiastka),
• hydratacja jonu (im promień jonu jest mniejszy tym silniej jest on wiązany przez jonit),
• charakter grup funkcyjnych,
• stopień usieciowania jonitu (stopień usieciowania wzrasta- zmniejsza się zdolność jonitu do wiązania większych jonów),
• stężenie roztworu,
• temperatura oczyszczanych roztworów i ich pH.
• Kolumny jonitowe, nazywane są wymiennikami jonitowymi. Przemysłowe wymienniki jonowe budową przypominają żwirowe filtry zamknięte.
Cykl wymiany jonowej składa się z:
przygotowanie jonitu do pracy (pęcznienie i właściwy cykl pracy) wymiana jonowa do punktu przebicia (czas pracy użytecznej jonitu) regeneracja złoża, która obejmuje: spulchnienie, regeneracja właściwa, płukanie złoża.
Jonitowe uzdatnianie wody znajduje głównie zastosowanie do: zmiękczania
demineralizacji i odsalania
usuwania fosforanów i azotanów
usuwania azotu amonowego, metali i radionuklidów
usuwania zanieczyszczeń organicznych.
Do uzdatniania wody najczęściej stosuje się jonity o szkieletach z polimerów styrenu i diwinylobenzenu, charakteryzujące się dużym stopniem usieciowania, kulistym kształtem ziaren i wykazujące dużą odporność mechaniczną i termiczną. Zanieczyszczania organiczne usuwane są zwykle na szeroko porowatych żywicach.