powietrze: gazy spalinowe, aerozole, pyły (COx, NOx, SOx, dym, WWA), woda: wycieki paliwa, transportowanych ładunków (np. pestycydy: węglowodory), skażenie morza (awarie tankowców), odpady z usuwania lodu (glikole, sole), osady produktów spalania;
gleba: osady kwasów, substancji chemicznych ze stacji przeładunkowych, produkty paliwa (dym, WWA, guma, Pb).
Źródła przypadkowe
powietrze: gazy w trakcie wybuchu wulkanów, woda: wycieki z podziemnych zbiorników (nafta);
gleba: drewno Impregnowane (kreozol, As, Cr, Cu), zużyte ogniwa (Hg, Cd, Ni, Zn, Pb), dachy i ogrodzenia ocynkowane; sprzęt wojskowy, amunicja, korozja metali; opady promieniotwórcze (katastrofa w Czarnobylu)
Substancje szkodliwe: dzielą się na:
pierwotne- wprowadzane do środowiska bezpośrednio ze źródła skażenia, wtórne - powstające w wyniku reakcji chemicznych i fotochemicznych z mniej szkodliwych substancji.
Wg British medical Association 1991 za skażenie odpowiadają substancje silnie
toksyczne
które występują :
- w nadmiarze ,
- w niewłaściwym miejscu,
- w niewłaściwym czasie.
Ocenie powinny podlegać następujące właściwości substancji:
- toksyczność krótko i długookresowa -trwałość
-wł. dyspersyjne
-reakcje chemiczne którym podlega związek -tendencja do bioakumulowania w łańcuchu pokarmowym.
Dawkę można określić jako
-masę substancji toksycznej na jednostkę masy organizmu
-ilość substancji organicznej przenikającej do organizmu o określonej średniej
masie,
- stężenie w środowisku w którym występuje, organizm
- LD50 dawka letalna powodująca natychmiastową śmierć 50% narażonych organizmów,
Działanie substancji szkodliwych na organizmy żywe może odbywać się na dwa sposoby:
- przez bezpośrednie działanie toksyczne,
- Poprzez wywołanie zmian w środowisku które ma wpływ na organizm.
Rodzaje reakcji org. człowieka i innych ssaków na substancje toksyczne to:
- zmiany temp, pulsu, oddychania,
- nienormalne zabarwienie skóry,
- zmiany w oku ( np. rozszerzenie się spojówek)
-objawy gastryczne ( bole wymioty, niedoczynność perystaltyki)