76190

Rok 1924 zakończył siep omylnie,gdyż zamknięto go z nadwyżkę dochodów nad wydatkami. Jednak trudności zaczęły szybko narastać w 1925r. Spadły wówczas wpływy z podatków. Kiepskie urodzaje w 1924r zmniejszyły dochody z eksportu płodów rolnych. Narastający stan napięcia na kresach wschodnich zmusił władze do wydatków powiązanych z powstaniem Korpusu Ochrony Pogranicza.

Narastające trudności budżetowe starano się rozwiązać, wprowadzając do obiegu coraz więcej bilonu i biletów zdawkowych, które nie musiały posiadać zabezpieczenia przewidywanego statutem Banku Polskiego. Emisje powieszono ponad rzeczywiste potrzeby oraz normy ustawowe.

Pojawienie się na rynku tak olbrzymich ilości bilonu wywołało zaniepokojenie w społeczeństwie. Bank Polski w obawie przed tym iżwłaścicielepieniądza skarbowego będą chcieli kupować zań waluty obce wydał zarządzenie na mocy którego zaczęto prowadzić konta opiewające na banknoty lub pieniądz skarbowy a waluty obce można było nabywać wyłącznie za banknoty.

Powiększenie obiegu pienionego przez stale rosnąca emisje bilonu i biletów zdawkowych przy równocześnie malejącej produkcji sprzyjało pojawieniu się tendencji inflacyjnych, ta tzw. druga inflacja lub inflacja bilonowa została przyspieszona zarówno przez czynniki wewnętrzne jak i międzynarodowe.

Piętrzące się trudności pogłębił wybuch w lipcu 1925r wojny celnej z Niemcami, najważniejszym partnerem handlowym zdającym sobie sprawę z ciężkiej sytuacji Polski. W pierwszej połowie 1925r wygasły 2 ważne postanowienia- korzystania przez Polskę z przyznanej jej traktatem wersalskim jednostronnej klauzuli najwyższego uprzywilejowania w handlu z Niemcami tzn. obowiązku udzielania prze nie Polsce wszystkich przywilejów w handlu zagranicznym jakiemukolwiek innemu państwu, oraz umowa genewska z 15.05.1922 zobowiązująca Niemcy na 3 lata do bezcłowego przyjmowania wszystkich produktów pochodzących z polskiej część Górnego Śląska.

Niemcy podpisały 1924r z większością swych partnerów traktaty handlowe.ale zawarcie ich z Polską uzależniły oddodatkowych warunków a w tymnp.od przyznania niemieckim wyrobom klauzuli najwyższego uprzywilejowania,kupcom i przemysłowcom niemieckim prawa do osiedlania się w Polsce i swobodnego wykonywania zawodu itp. Zgoda na te warunki oznaczałaby zalanie polskiego rynku niemieckimi towarami co było z reszta zgodne z koncepcja państw finansujących odbudoweNiemiec (planDawesa)

Żądania te odrzucono w następstwie czego 15.06.1925 Niemcy zrezygnowały z dopuszczenia na swe terytorium produktów z polskiej cześć Górnego Śląska. Polska chcąc zmusić partnera do zmiany stanowiska, odpowiedziała zakazem wwozu na swe terytorium niektórych niemieckich towarów. Niemcy nie postawały dłużne i tez przygotowały taka listę. Z tej wojny wieksze straty odniosła strona Polska,odbiła się ona na wszystkich dziedzinach wytwórczości, szczególniej odczul ja przemysł węglowy i hutniczy.

Spadać zaczęła wartość złotówki, która ostatecznie udało się uratować. Grabski dążąc za wszelka cenę do utrzymania osiągniętych rezultatów zaproponował zwiększenie oszczędność, zdynamizowanie eksportu na co nie było większych szans i ograniczenie importu, zwłaszcza towarów luksusowych. Sejm zaakceptował proponowane zmiany, jednak ostateczny cios ekipie rządzącej zadał Bank Polski, który 11.11.1925 zrezygnował z dalszych inwestycji giełdowych. Następnego dnia Bank Polski zaczął sprzedawać waluty obce pokusie w rynkowym nie zaś ustawowym, co dodatkowo wpłynęło na obniżenie wartości złotego. W tej sytuacji W. Grabski podał się do dymisji.

Reforma Rolna

Polska odrodziła się jako kraj rolniczy. Większość ludności (ok.75%) mieszkała na wsi, a dla olbrzymiego jej odsetka (ok.64%) praca na roli stanowiła jedyne źródło utrzymania.

Struktura agrarna Polski charakteryzowała się swoistą dwubiegunowością. Z jednej strony znajdowała się olbrzymia masa (62%) gospodarstw karłowatych i małorolnych, które skupiały jedynie 15% ziemi. Takie gospodarstwa były nie rentowne i niekiedy nie pozwalały nawet na utrzymanie rodziny.

Na drugim biegunie znalazły się duże gospodarstwa (pow.50 ha), było ich stosunkowo niewiele zaledwie 1%, ale skupiały prawie 50% ziemi.

Wszytskie partie dążyły do likwidacji wielkiej własności i przakazania ziemi tym którzy na niej pracują. Różniły się jednak w precyzowaniu zasad wg których miano tego dokonać. Najbardziej skrajkne stanowisko