Budżet zawiera kierunki polityki społeczno-gospodarczej, tym samym jest podstawowym instrumentem państwa (rządu) w oddziaływaniu na procesy ekonomiczne.
Budżet państwa - jest planem o charakterze wiążącym (dyrektywnym) co oznacza, że z budżetu wynikają określone zachowania dla wykonawców, a od ich realizacji zależy udzielenie lub nieudzielanie rządowi absolutorium.
Rodzaje budżetu według podstawowego podziału:
- budżet państwa - jako plan finansowy państwa (w tym także budżet wojewody i urzędu wojewódzkiego)
- budżet jednostek samorządu terytorialnego - jako plany finansowe jednostek samorządu terytorialnego (województwa, powiaty, gminy)
Ważniejsze daty dotyczące historii budżetu:
- 12733 Król Anglii Edward wprowadza zapis do Wielkiej Karty Wolności, wedle którego ni&ędzie nakładał podatków bez zgody społeczeństwa
-13743 Król Ludwik Węgierki w Polsce wprowadził do paktów koszyckich zasadę, że bez zezwolenia reprezentacji podatników (stanów) nie można nakładać nowych podatków
-1504 3 w Polsce podczas sejmu w Piotrowieiastępuje rozdział skarbu królewskiego i publicznego
-1590 0 w Polsce za czasów Zygmunta III Wazy opracowano budżet obejmujący
-17913 konstytucja 3 Maja
-1997 3 w Polsce przyjęto konstytucyjny zakaz finansowania deficytu budżetowego przez Bank Centralny; przyjęcie zasady ograniczania długu publicznego do wysokości 3/5 PKB
2. Funkcje budżetu
Funkcja ekonomiczna - gromadzenie dochodów i dokonywanie wydatków wiązanych z utrzymaniem aparatu państwowego i świadczeniem usług na rzecz społeczeństwa.
Funkcja sygnalizacyjno-kontrolna - kontrola przebiegu procesów gospodarczych za pomocą analizy przepływów finansowych.
Funkcja polityczna - odpowiednie kształtowanie strumienia dochodów i wydatków pozwala realizować politykę społeczno-gospodarczą.
3. Zasady budżetowe
Zasady budżetowe -są to postulaty nauki dla ustawodawcy i praktyki budżetowej nie mające charakteru normatywnego, których zastosowanie powinno zapewnić sprawne i racjonalne funkcjonowanie gospodarki budżetowej.