Krucjaty to okres w którym Rycerstwo Europejskie walczyło w celu wyzwolenia ziemi świętej.
Największe konsekwencje krucjat:
- wrogość muzułmanów do chrześcijan które odczuwamy do dzisiaj
- cluześcijaństwo szerzono siła
- izolowanie żydów np. gettach i wypędzanie ich z kraju -chrześcijaństwo siłą tępiło odstąpienia, reformacje np. Jan Hus (Husytyzm)
Wynika z tego więc, że w okrsie średniowiecza pojęcie wolności sumienia i religii jest nie znane. Nie znany jest również ateizm
W okresie renesansu doszło do podziału kościoła katolickiego.
Pojawiły się żądania reform i wyniku tego powstały trzy nowe religie protestanckie:
- Lutcranizm — 1517r. 95 Tez Marcina Lutra
- Kalwinizm - Jan Kalwin - Genewa
- Anglikanizm - 1643r. Henryk VIII
Żadna z nich jednak nie głosiki tezy o w olności sumienia i religii.
Marcin Luter jak i Jan Kalw in potępiali zwalczanie heretyków przy pomocy ognia ale zajmowali nie tolerancyjne stanowisko wobec innych wyznań. Państwo może mieć tylko jedną religie. Ta atmosfera nie tolerancji i wrogości między różnymi wyznaniami prowadziła do prześladowali, konfliktów i wojen na tle religijnym.
1555r. - pokój w Augsburgu zawarty po wojnie religijnej w Niemczech między Cesarzem Karolem V a protestanckimi księciami Rzeszy. Zasada „Czyja Władza tego Religia” władca ustanawiał religie panującą a poddani musieli się podporządkować albo opuścić kraj. Jednak dotyczyło to tylko Lutet anizmu, Kalwinizm byl dalej prześladowany.
1618-1648 - wojna trzydziestoletnia (wojna religijna), zakończona pokojem westfalskim:
- uznanie kalwinizmu trzecim, obok katolicyzmu i luteranizmu. legalnym wyznaniem w Rzeszy Niemieckiej
- ustanowienie, że w przypadku konwersji księcia Rzeszy, która nastąpiła po 1624 r., poddani owego władcy zachowują stare wyznanie
- luterańscy i kalwinistyczni administratorzy zsekularyzowanych państw kościelnych otrzymali prawo głosu w Sejmie Cesarstwa (w "lawie skośnej" - Querbank)
- potwierdzenie postanowień pokoju religijnego z 1555 r.
Arianie (Bracia Polscy) głosili koncepcje wolności religijnej . Jednak należeli do najbardziej zwalczanego w całej Europie odłamu protestantyzmu. Byli prześladowani przez katolików, kalwinów, luteranów za swoje radykalne poglądy. Znaleźli schronienie w Polsce i możliwość rozwijania swoich poglądów religijnych. Heretyk według nich to człowiek, który wierzy inaczej niż my, więc nie powinien być prześladowany, torturowany i skazany na śmierć. Wszelkie wystąpienia przeciwko religii powinno być karane najwyżej wykluczeniem ze społeczeństwa kościelnego. Odrzucali i potępiali stosowarue wszelkich fonu przymusu w sprawach religii. J Crell autor traktatu o wolności sumienia opublikowanego w 1637r. pisał że