77809

wstępu do szkół wyższych po liceum zawodowym.

—    Kształcenie kadr nauczycielskich dla szkół powszechnych —* seminaria nauczycielskie, a od

1932 r. w trzyletnich liceach pedagogicznych

—    Szkoły prywatne, jeśli realizowały plan nauczania szkół publicznych i uzyskały pozytywną ocenę kuratora, uzyskiwały prawa szkół publicznych.

—    Szkolnictwo mniejszości narodowych - odrębne przepisy - szkoły publiczne (jedno - lub dwujęzyczne) i prywatne. Rozwój tego szkolnictwa zależny od siły grup mniejszości - niemieckie i żydowskie - wysoki poziom, ukraińskie i białoruskie - zahamowane przez administrację szkolną.

Organizacja szkól wyższych.

—    Szkoły wyższe —► akademickie (prawo nadawania stopni naukowych, powstawały przez akt ustawodawczy; zorganizowane na zasadzie wolności nauki i nauczania) i nieakademickie.

—    Organizacja szkół akademickich —* zasady tzw. autonomii (samorządności), określonej przez

ustawy (1920, 1933)

—    Organy władz akademickich: ogólne zebranie profesorów, senat akademicki, rektor, rada wydziału i dziekan.

—    Nadzór sprawował minister WRiOP —► rozszerzone uprawnienia w 1933, co pociągnęło za sobą liczne zamykanie katedr.

ZWIĄZKI WYZNANIOWE Sytuacja Kościoła katolickiego.

—    Kościół katolicki uprzywilejowana pozycja (konstytucja marcowa i kwietniowa) —* ,naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań", autonomia (tj. uprawnienie do rządzenia się własnymi prawami)

—    Szczególna rola - większość obywateli to wyznawcy tej religu, a władza państwowa widziała w mej źródło zasad etycznych.

—    Sytuację prawną Kościoła katolickiego określał konkordat zawarty ze Stolicą Apostolską w 1925 r.

ora2 różnorodne przepisy wykonawcze konkretyzujące jego postanowienia.

*    swobodne wykonywanie władzy duchownej i jurysdykqi,

*    administracja sprawami wewnętrznymi;

*    prawo do posiadania dóbr nieruchomych i ruchomych, zakładów naukowych i charytatywnych, fundacji i zarząd majątkiem.

*    potwierdzenie jego wewnętrznego podziału na trzy obrządki: łaciński, greckokatolicki i ormiański.

*    swoboda kontaktu ze Stolicą Apostolską

*    zwolnienie ze służby wojskowej duchowieństwa

*    specjalna ochrona karna

*    pomoc państwa przy wykonywaniu decyzji władz kościelnych;

*    dotacje państwowe

*    biskup musiał mieć siedzibę w granicach Polski

*    prawo prezydenta do zgłaszania sprzeciwu wobec kandydatów na stanowiska arcybiskupów i biskupów;

*    proboszczami i przełożonymi zakonów mogli być jedynie Polacy.

Sytuacja związków wyznaniowych mniejszości religijnych.

— Sytuacja prawna kościołów i związków wyznaniowych mniejszości religijnych zależna od polityki względem mniejszości. Obie konstytucje przewidywały ustawowe określenie stosunków z tymi związkami.

—    Związki religijne miały swobodę prowadzenia działalności religijnej, samodzielnie zarządzały swymi sprawami wewnętrznymi, mogły posiadać dobra nieruchome i ruchome, prowadzić zakłady dla celów