Kontrola zewnętrzna administracji publicznej - zaliczamy do niej kontrolę sądową
Trybunały i sądy są powołane do kontroli administracji publicznej, kontrolują różne sprawy i formy działania tej administracji
Dwu podstawowe tvnv aktów które kuntruluia v.nlv w administracji:
•akty stanowienia prawa- sądowa kontrola legislacyjna
•akty stosowania prawa — sądowa kontrola decyzji administracyjnych wydawanych w trybie KPA bądź OP
AKTY STANOWIENIA PRAWA - kontrola odbywa się w 2 układach:
A trybunały i sądy (kontrola zewnętrzna)
H tryb nadzoru (kontrola wewnętrzną)
Ad. A Kontrola niezależna, państwowa, niezawisła; kontrola bezstronna - ma bezpośredni wpływa na administarcję publiczną, orzeka o legalności aktu, uchyla bądź stwierdza nieważność aktu stanowienia prawa Podstawowymi instytucjami Wymiaru Sprawiedliwości które sprawują kontrolę jest:
—> Trybunal Konstytucyjny - organ konstytucyjny, należy do władzy sądowniczej, szczegółowo sferę TK reguluje konstytucja a także ustawa z 1997r o TK; jest instytucją o charakterze Wymiaru Sprawiedliwości, który orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów' międzynarodowych z Konstytucją, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi (+zgoda wył ażona w ustawie); orzeka o zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, ustawą i mttowa międzynarodowymi, ma kognicję (właściwość rzeczowa) orzekania o zgodności działania partii politycznych z konstytucją, reguluje kwestie skargi konstytucyjnej. Wniosek składać może prezydent, Premier, 50 posłów, 30 senatorów i prezesie SN, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prezes NIK, RPO, i Krajowa Rada Sądownicza Orzeczenia TK są ostateczne o mocy powszechnie obowiązującej,
—» Sąd administracyjny (i wojewódzki sąd administracyjny) - niezależny, niezawisły, 3 izby, biuro orzecznictwa gdzie wydawane są zbioiy orzeczeń, sądy administracyjne, rozstrzygają spory kompetencyjne między organami, sprawują wymiar sprawiedliw-ości poprzez kontrolę, kontrola w kontekście legalności, KOGNICJA WSA, postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym, pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach itp. kontrola obejmuje akty prawa miejscowego, uprawniony jest każdy, każdy czyi interes prawny został naruszony przez organ JST w sprawie z zakresu adm publicznej może po bezskutecznym w'ezwraniu do naprawy naruszenia, złożyć skargę do Sądu Administracyjnego. Sąd gdy otrzyma taka skargę na akt prawa miejscowego - środek zaskarżenia to skarga, sąd rozpatruje skargę w trybie procesowym i może podjąć następujące rozstrzygnięcie albo uwzględnia skargę albo jej nie uwzględnia, albo odrzuca, albo oddala (skarga nie jest uzasadniona, akt prawa miejscowego nie jest wadliwy) jeżeli uwzględnia skargę to znaczy że skarga jest zasadna. O d wyroku przysługuje środek odwoławczy, środek zaskarżenia - skarga kasacyjna - może być sporządzona tylko przez adwokata lub radcę prawnego, w sprawach podatkowych przez radcę podatkowego;
Są to 2 podstawowa podmioty przy kontroli zewnętrznej państwowej niezależnej, które kontrolują działalność legislacyjną na poziomie terenowym.