Struktura procesu wychowania
A. fiuytki wyróżnia dwie struktury tego procesu: ogólna i właściwą. W ogolnq dostrzega trzy elementy, wychowawcę, wychowanka i wpływ wychowawcy. Z kolei we właściwe: strukturze wyróżnia: planowany cel wychowawczy, sytuacie wychowawcze, doświadczenie, etekt procesu.
Planowany cel wychowawczy stanowi cząstkę cech celu bardziei ogólnego, którym jest całościowy ptoiekt osobowości. Sytuacje wychowawcze to układy rzeczy, ludzi oraz zadań związanych jednością czasu i miejsca, organizowane w celu zrealizowania założonego projektu osobowości wychowanka przez wychowawcę- reżysera tych sytuacji. Doświadczenie z kolei to ślad pozostawiony po przeżyciu będący warunkiem dalszych przeżyć czy zachowali. Efekt procesu to kształtuiąca się lub ukształtowana właściwość osobnika.
J. Górniewicz wyróżnia warstwę aksjologiczną, na którą składają się ideały i cele wychowania oraz warstwę operacyjną, tworzoną przez formy, metody i środki wychowania. Uwzględnia on nic tylko teleologiczno-aksjologiczny aspekt ale również prakseologiczny.
c) miary skuteczności procesu wychowania
Kryterium oznacza miernik służący za podstawę oceny, sprawdzian, probierz, czy też cechę pozwalającą orzekać o kimś lub o czymś. Podstawowym kryterium w przypadku oceny skutków działalności wychowawczej, powinno być porównanie stanu rzeczywistego ze stanem pożądanym, postulowanym. Te kryterium można odnaleźć w trzech miarach skuteczności wychowania proponowanych przez j*1 G mycką
Pierwsza z nich psychologiczna zwana też absolutną icst najbardziej bezpośrednio związana z ujęciem celu jako projektu osobowości. Jej istotę stanowi porównywanie autentycznych zmian, które zaszły w osobowości wychowanka w określonym czasie, ze zmianami założonymi w projekcie.
Miara druga pedagogiczna (prognostyczna) zakłada porównywanie odpowiedmości modelu sytuacji wychowawczej faktycznie zorganizowanej i jej układu modelowego. Walorem tej miary jest jej konkretność i dostępność sytuacji wychowawczej, jako przedmiotu oceny, a także możliwości obserwacji i modelowania subskładowych (czynników sytuacyjnych) w celu tworzenia optymalnego układu odniesienia dla organizowanych sytuaqi.
Trzecią miarą jest miara realna, inaczej faktyczna. Pomiar polega na porównywaniu doświadczeń rzeczywiście wyniesionych przez wychowanka z sytuacji wychowawczej z doświadczeniami istotnymi dla wywołania zmiany określonej projektem osobowości. Jej zaletą jest dostępność w każdym momencie procesu wychowawczego doświadczeń, które w jego toku powstają