83883

Wojewodowie

•    Kasztelanowie

•    Dostojnicy tylko ci, którzy zasiadali w radzie królewskiej

•    NIE WESZLI więc doń: hetmani, podskarbi

Liczył on na początku XVII wieku 140 senatorów (łacziue Litwy i Polski). Teoretycznie był zwoływany łącznie (senatorowie + izba poselska), ale w praktyce znaczna część senatorów nie przybywała na obrady w odróżnieniu od posłów.

OBRADY I UCHWAŁY SEJMOWE:

•    do podjęcia uchwały sejmowej potrzebna była zgoda powszechna (jednomyślność) zgodnie z zasadą quo onmes tan git, czyli „na nas bez naszego zezwolenia nic nowego ustanowionym być nie może"

-    posłowie przysięgali na instrukcje poselskie, zgodnie z którą musieli postępować

-    w senacie senatorowie nie głosowali, ale tylko wyrażali swoje zdanie (votum). Na ich podstawie król formułował opinie generalną a potem konkluzję

-    konstytucje sejmu ogłaszano w imieniu króla: dwór przed publikacją mógł dokonać pożądanych retuszy (moderowanie konstytucji przez króla)

Kompetencje sejmu:

Ustaliła je konstytucja nihil novi z 1 SOS roku.

•    wyłączne prawo sejmu do stanowienia nowych ustaw

-    król miał prawo wydawania edyktów TYLKO w sprawach miast królewskich. Żydów. lenn. chłopów w królewszczyznach i sprawach górniczych

-    sejm uchwalał podatki

-    wydawał zgodę na nobilitację, pospolite ruszenie

-    wysłuchiwał posłów obcych państw

•    kształtował politykę zagraniczną

•    sprawował kontrolę nad rządem -podskarbowie przed nim składali rachunki

-    działalność króla kontrolowali senatorowie-rezydenci

-    sąd sejmowy pod przewodnictwem króla miał prawo łaski i amnestii

-    później do sejmu tylko należało także zawieranie przymieizy i pokojów; zwiększyła się też kontrola sejmu nad królem i ministrami

Zrywanie sejmów:

Z biegiem czasu sejm zaczął funkcjonować coraz mniej sprawnie....

-    paraliżowały go zasada jednomyślności i trzymania się instrukcji sejmikowych

-    nie dochodziło do ustanowienia uchwał, sejm był wielokrotnie zrywany

-    problem liberum veto

załatwianie swoich interesów w sejmie przez kliki magnackie lub pojedynczych posłów W latach 1573-1763 uległy zerwaniu 53 sejmy, a wszystkich było 137, a więc aż 40% tue doszło do skutku.

Sejm walny - nazwa parlamentu w dawnej Polsce. Było to zgromadzenie decydujące o polityce całej Rzeczypospolitej, ismiejące w okresie od XV do XVIII wieku. W tym czasie znacząco zmieniał się jego skład i charakter.

Geneza

Sejm walny powstał na początku XV wieku, gdy na ogólnopolskie zjazdy urzędnicze zaczęła przybywać szlachta i przedstawiciele miast. Pierwszy sejm dwuizbowy zwołano 18 stycznia 1493 w Piotrkowie. W skład sejmu wchodzili członkowie rady królewskiej (odgrywający największą rolę), niżsi urzędnicy ziemscy (pełniący rolę nieformalnych reprezentantów swych ziem) szlachta przybywająca na sejm. a niepehuąca żadnych urzędów, oraz przedstawiciele miast. Były to tak zwane 3 stany sejmujące: król senat, izba poselska.

Do czasu zawarcia unii lubelskiej w 1569 i utworzenia wspólnego polsko-litewskiego sejmu jego sesje odbywały się w Piotrkowie, Krakowie, Toruniu, Bydgoszczy, Radomiu. Sandomierzu (sejmik generalny przy osobie króla). Lublinie. Parczewie i w Warszawie.

Od 1573 zwoływany był przez monarchę raz na dwa lata. Od tego czasu sesje odbywały się w Warszawie i co trzecia w Grodnie (tzw. sejm grodzieński), sporadycznie miejscem obrad był też Toniń.

Bez zgody sejmu jako reprezentanta szlachty, król nie mógł nałożyć nowych podatków. Jednak monarcha zwoływał sejm i zasięgał jego rady nie tylko z "fiskalnych" względów. Sejm był organem ustawodawczym, co potwierdziła konstynicja z 1505.