3324

to, że płacą wszyscy, a korzystają tylko ci którzy zostali dotknięci ryzykiem socjalnym.

Ubezpieczenia społeczne zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa socjalnego poprzez bezpośrednie zaspokajanie potrzeb występujących w różnych grupach społecznych i kategoriach zawodowych. Ubezpieczenia mają jednak o wiele większe oddziaływanie pośrednie na poczucie bezpieczeństwa w społeczeństwie. J. Szczepański zwrócił uwagę na społeczną funkcje ubezpieczeń, stwierdzając: "ubezpieczenia przyczyniają się do efektywnego udziału jednostki w życiu zbiorowym przez zapewnienie jej poczucia bezpieczeństwa, przez zapewnienie sfery niezależności koniecznej do rozwoju indywidualności, słowem, przez stworzenie podstaw do optymalizacji działania jednostki w społeczeństwie".

W ustawodawstwie ubezpieczeniowym nie ma określonych zasad, na których opiera się polski system ubezpieczeń społecznych. Nie oznacza to jednak, ze takich zasad nie można sformułować, zwłaszcza na gruncie prawa pracy. Z. Salwa wyróżnił następujące zasady:

•    Zasada powszechności ubezpieczenia - ubezpieczeniem objęci są wszyscy pracownicy.

•    Zasada przymusu ubezpieczenia - podmiot zatrudniający jest obowiązany ubezpieczyć pracownika z chwila nawiązania stosunku pracy.

•    Zasada automatyzmu ubezpieczenia - wyraża się tym że sam

fakt nawiązania stosunku pracy jest wystarczającą podstawą do powstania stosunku ubezpieczenia, bez wzglądu na to czy i kiedy zakład pracy dokonał niezbędnych formalności raz opłacił składkę.

•    Zasada jedności organizacyjnej systemu ubezpieczeń społecznych - całokształtem spraw ubezpieczeniowych administruje w zasadzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz jego oddziały, jako organy terenowe.

•    Zasada obciążenia podmiotu zatrudniającego obowiązkiem płacenia składki - składki w ustalonej wysokości płacą jedynie zakłady pracy i osoby fizyczne zatrudniające pracowników.

•    Zasada proporcjonalności świadczeń do wkładu pracy -wysokość pieniężnych świadczeń ubezpieczeniowych jest zależna od wysokości otrzymywanego wynagrodzenia, a emerytury i renty uwzględniają również długość kresu składkowego.