84276

8. Przy jakim składzie ^anulometrycznym gleby występuje większe zawożenie zamulaniem czapteczkami ^eby?

Do gleb. w których procesy zamulania drenów występują najintensywniej, należą przede wszystkim utwory pyłowe zawierające ponad 40% części pylastych o średnicach 0,1-0,02 mm. Szczególne zagrożenie stanowią cząstki pyłu grubego o średnicach 0,1 - O.OSmm, które wymyte do drenu osadzają się w nim nie poddając się sile unoszącej wody. Nasilone procesy zamulania drenów występują też w glebach zawierających ponad 45% frakcji piaszczystych 0,1-1 mm a zwłaszcza piasku drobnego 0,l-0.25mm i średniego 0,25-0,5mm. Gleby silnie uwodnione zawierające znaczne ilości pyłu grubego i piasku drobnego przechodzą w stan płynny -kurzawkę i powodują bardzo szybkie zamulanie drenów. Cząstki pyhi drobnego, a tym bardziej cząstki spławialne o średnicach mniejszych niż 0,02mm . są na ogół unoszone przez wodę i nie powodują zamulania drenów. W glebach zwięzłych - glinach i iłach zamulanie drenów jest mało prawdopodobne.

10.    Oceń przebieg zamulania drenów w glebach zwięzłydi oraz w glebach luźnych. Scharakteryzuj tzw. zamulanie początkowe (pierwotne) oraz zamulanie wtórne drenów, podaj sposoby zapobiegania ich występowaniu.

Procesy zamulania są najintensywniejsze bezpośrednio po wykonaniu nowego drenowania. Jest to tzw. zamulanie początkowe. Przy dopływie wody do drenów w glebach niespoistych, zawierające znaczne ilości pyhi grubego i piasku drobnego, ilość transportowanych cząstek przez otwory wlotowe jest początkowo dość znaczna. Jednocześnie cząstki o większej średnicy (piasek gruby i części szkieletowe) zatrzymują się na otworach wlotowych, dając początek procesom tworzenia się zasklepień filtracyjnych (filtru naturalnego). Zamulenie początkowe - pierwotne jest zjawiskiem przejściowym. Przyjmuje się, że niemal wszystkie grunty, oprócz piasków grubych i iłów. wykazują skłonności do lego rodzaju zamulania.

W glebach drobnoziarnistych o równomiernym uziarnieniu, takich jak: piaski luźne drobne i średnie, słabogliniaste, gliniaste lekkie i mocne pylaste, pyły gliniaste i utwory pyłowe, tworzenie się sklepień jest utrudnione i zjawisko wnoszenia cząstek gleby do drenów przybiera charakter długotrwały. Zamulenie powstałe w wyniku tego wnoszenia nazywa się stałym lub wtórnym.

W glebach mineralnych o bardziej zróżnicowanym uziarnieniu i w torfach słabiej rozłożonych procesy zamulatua drenów są umiej intensywne.

Zapobieganie:

•    układanie rurek ceramicznych tak. aby szerokość szczelin wlotowych była możliwie najmniejsza - w granicach 0,5-1.Omm. a najwyżej 1.5-2mm

•    w glebach skłotuiych do zamuleń należy stosować większe spadki rurociągów (przy spadkach powyżej 10%o zagrożenie zamulaniem cząstkami gleby praktycznie nie występuje, a przy 6%o zalecanych wynosi ok. 10-15% przekroju) o ile jest to możliwe

•    stosowanie otulin z materiałów filtracyjnych o przepuszczalności 10-krotnie większej od gleby drenowanej (filtry powinny przepuszczać cząstki najdrobniejsze nie powodujące zamulania)

•    w glebach, w których niebezpieczeństwo zamulania występuje tylko w początkowym okresie - należy stosować filtry w postaci obsypek lub otulin z materiałów organicznych ulęgających po pewnym czasie rozkładowi takich jak słoma. torf. paździerze lniane i konopne, mech. ściółka oraz gleba próchniczna o gnizełkowatej stniknirze i o dużej przepuszczalności co najmniej 6-10 razy większej od gleby. Miąższość warstwy obsypki z gleby prócluiicznej powinna wynosić 15-20cm, a ze ściółki lub piasku i żwiru 5-10cm. Słomę układa się w postaci zszywanych nićmi mat o grubości l,3-2cm

•    w glebach w których występuje stałe zamulanie cząsteczkami gleby należy stosować filtry trwałe, nie ulegające rozkładowi z takich materiałów jak: gruby piasek i żwir, żużel granulaty syntetyczne-styropian i włókniny syntetyczne w postaci mat o grubości l-5mm.

11.    Za pomocą jakich rozwiązali techniczny cli i materiałów chronimy drem przed zarastaniem korzeniami drzew? (w ykonaj stosowne rysunki)

Im głębiej założone są dreny tym w mniejszym stopniu są narażone na zarastanie korzeniami roślin. Największe zagrożenie stanowią dla drenów rośliny mające duże potrzeby wodne. np. wierzba, olcha, topola, jesion, tarnina, skrzyp polny, rdest a także korzenie drzew owocowych w sadach i roślin uprawnych głęboko korzeniących się lucerny, koniczyny, chmielu, buraków cukrowych i rzepaku.

Narażone na zarastanie są zbieracze stale prowadzące wodę. Z tego względu rurociągi stale prowadzące woda należy zabezpieczać przez ocementowaiue styków rurek. Rurociągi te nie powinny być łączone z działami drenarskimi, lecz bezpośrednio odprowadzać wodę do rowu.

2