80117

Pozytywizm i pozytywizm prawniczy:

a)    u źródeł pozytywizmu:

pozytywizm odegrał istotną rolę w drugiej połowie XIX wieku (filozofia pozytywizmu nawiązywała do poglądów: d Alemberta i Hunie‘a, a następnie do teorii Comtea i Milla. ..twórczo użyźniana" była przez nowe odkrycia w naukach przyrodniczych i ścisłych)

-    główne cechy i metodologiczne dyrektywy pozytywistycznej myśli:

1)    postulat oczyszczenia wiedzy ..pozytywnej" z wszelkich metafizyk

2)    wartościowanie poznania ludzkiego zgodnie z zasadami empiryzmu

3)    negacja wartości poznawczej wypowiedzi oceniających

4)    program jedności metodologicznego modelu nauki i rezerwowanie miana poznania naukowego tylko dla tego typu poznania, które można osiągnąć za pomocą metod wypracowanych przez nowożytne przyrodoznawstwo

5)    preferowanie eksperymentalnych i indukcyjnych metod w nauce

6)    odrzucenie twierdzeń nie dających się zredukować do jednostkowej wiedzy empirycznej

7)    ograniczenie zainteresowań do sfery empirycznie danych faktów naukowych pozytywizm ograniczał rolę filozofii do syntetyzowania i systematyzowania wyników nauk szczegółowych: rozciągnięcie tej nauki na zagadnienia społeczne zaw^fdzięcza się Herbertowi Spencerowi

b)    pozytywizm prawniczy:

na narodziny pozytywizmu prawniczego wpływ miało kilka czynników:

1)    klimat ideowy

2)    zmiany społeczne i polityczno-ustrojowe

3)    rozwój nauki i techniki

4)    ugruntowanie się ustroju kapitalistycznego

burżuazja znana początkowo jako warstwa postępowa i liberalna, zaczynała przeistaczać się w^r klasę konserwatywną, broniącą korzystnego dla niej status quo

-    liberalizm ze swoimi pierwotnymi, „naiwnymi" założeniami zaczynał wzbudzać coraz szerszy opór. toteż ideolodzy tej doktryny niejako zmuszeni zostali do weryfikacji podstawowych założeń i poglądów na temat państwa i praw a

• założenia pozytywizmu prawniczego:

pozytywizm prawniczy pod koniec XIX wieku i w początkach XX był dominującym

kierunkiem w prawoznawstwie

wzrastał w^r ogólnym klimacie ideowym pozytywizmu

pozytywizm odrzucał teorie prawa natury, jako zbyt niebezpieczne dla kapitalizmu negował szkołę liistoryczną w prawoznawstwie (przeciwstawianie się liistoryzmowi nosiło charakter polityczny - ówczesną teraźniejszość pojmowano jako zasadną i nader stabilną, nie podlegającą dyskusji) za gjówne jego cechy należy przyjąć:

1)    dogmatyzm pizejawiał się on w^f programowej apolityczności oraz w głoszeniu metafizycznego ahistoryzmu

2)    formalizm natomiast ciążył na idealistycznym traktowaniu pojęć prawnych i całego systemu prawa

wspólnym elementem koncepcji pozytywistycznych było to. że uważały one za prawo tylko ten zespół norm, które w tej lub innej formie stanowiła suwerenna władza państwowa twierdzono, że głównym zadaniem prawoznawstwa jest opracowywanie podstawowych pojęć prawnych oraz analiza i systematyka prawa obowiązującego (tzw. praw^ra pozytywnego) podstawową metodą „badawczą" w prawoznawstwie była metoda fonnalno-dogmatyczna (logiczno-językowa)

pozytywizm prawniczy rozwijał się w dwóch nurtach:

1)    anglosaskim: należał do wcześniejszych (wiązało się to z szybszym rozwojem kapitalizmu w tych państwach) - wyrażał się on głównie w systemie common law

2)    kontynentalnym: najbujniej w tej wersji rozwijał się w Niemczech, gdzie do sprawnego funkcjonowania państwa przywiązywano wyjątkowe znaczenie