86283

3.    z tego co jest możliwe i z tego co jest konieczne (musi być byt konieczny, który udziela istnienie temu co może istnieć i nie istnieć)

4.    ze stopni które się w rzeczach znajdują. Te rzeczy, które są najprawdziwsze, są bytem. Hierarchizowanie : jeśli jest dobre, jest lepsze musi być też najlepsze.

5.    z kierowania wszechświatem ( pewne rzeczy pozbawione rozumu działają w jakimś określonym celu. Istnieje coś rozumnego, co wszystkie rzeczy naturalne kieruje do celu, a to coś nazywamy Bogiem).

Własności tomizmu prezentowane przez Tomasza ( poniżej) spowodowały, że należał on raczej do mniejszości filozofów, był wybitnym myślicielem scholastycznym. Stworzył drugi typ scholastyki, który później bardzo się rozpowszechnił. Filozofię chrześcijańską zbliżył z powrotem do starożytnej.

Ockham - jego stanowisko było antysystematyczne, antydogmatyczne, antyracjonalistyczne, antyrealistyczne. Zamiast konstruować system zajął się krytyką wiedzy, w jej wyniku doszedł do przekonania, że ogromna część tradycyjnej wiedzy pozbawiona jest niezawodnych podstaw. Za podstawowy organ wiedzy miał nie rozum lecz intuicję. Jego krytyczna postawa spowodowała wysunięcie się na pierwszy plan zagadnień epistemologicznych. Doprowadziła do sceptycyzmu i fideizmu, gdyż miejsce zdyskwalifikowanej wiedzy musiała zająć wiara. Intuicjonizm zajął miejsce racjonalizmu, zaś nominalizm i psychologiczny konceptualizm zastąpiły realizm. Szukając głębszych podstaw nowych doktryn epistemologicznych trafił na dwa przekonania natury metafizycznej: indywidualizm i woluntaryzm. Wszelki byt jest jednostkowy i konkretny, innego nie ma. Własności bytu są zależne od woli, przede wszystkim od woli Bożej. Wszechmocna wola Boża i ekonomia myślenia stanowiły dyrektywy jego filozofii. Usiłował wykazać, że teologia nie jest nauką, twierdził, że w nauce o duszy wiemy tylko to, co wiemy przez wiarę. Ani na drodze rozumowania ani na drodze doświadczenia nie można wykazać, że dusza myśląca jest niematerialna i niezniszczalna. Dla niego etyka też była pozbawiona dowodów. Wola Boża jest jedynym źródłem dobra moralnego. Ockhamizm nie tylko zerwał z tradycyjną filozofią dotychczasową, położył też podwaliny pod nową. Dzięki niemu średniowiecze zaczęło budowę krytycznej filozofii i empirycznej nauki. Cechy ockhamizmu :

n krytyczna postaw wypierająca dogmatyczną postawę scholastyków n autonomiczne pojmowanie nauki n skierowanie badań ku zagadnieniom epistemologicznym i przyrodniczym

n wywyższenie teorii poznania intuicji, obniżenie znaczenia poznania pojęciowego.