86616

Prawo podmiotowe jako relacja

nas interesuje prawo podmiotowe - rozumiane jako możność posiadania czegoś lub czynienia czegoś

jeśli człowiek ma prawo do czegoś, to zawsze jest podmiotem pewnej relacji, na mocy której coś mu się należy, o ile nie ogranicza dobra i wolności innych osób.

jeśli ja posiadam jakieś uprawnienie /ius/. to odpowiednikiem mego prawa jest ze strony drugiej osoby pewna powinność /debitum/.

byt prawny jest więc relacją między moim prawem ius a powinnością innej osoby debitum do istnienie człowieka nie jest konieczne istnienie tej relacji prawnej - nie byt prawa jest racją bytu człowieka, ale człowieka jako byt jest racja bytu prawa jako relacji

prawo jest relacja niekonieczną /kategorialną/. ale wypływająca z natury człowieka, która jest relacja konieczną

prawo swój podmiot ma w naturze człowieka, którego główny celem poznania i działania jest inny człowiek. Stąd prawo określa relację człowieka względem innego człowieka. Gdy zaś mówimy o prawie człowieka do rzeczy to i tak mamy na myśli inna osobę, która ma również jakiś prawo wobec tej rzeczy

prawo istnieje więc tylko miedzy osobami, które dla swych celów rozporządzają rzeczami. Prawo nie istnieje między rzeczami, bo te nie mogą być podmiotem prawa Dobro wspólne jako cel prawa

prawo odnosi się do ludzkiego działania lub zaniechania, które ma za cel dobro wspólne natura człowieka i charakter dobra wspólnego stanowią podstawę mocy wiążącej prawa - prawo ma moc wiążącą o ile jest zgodne z naturą człowieka i dobrem wspólnym

prawo jest więc relacją między osobami, które działają lub powstrzymują się od działania ze względu na dobro wspólne względem któremu są przyporządkowane i które stanowi cel ich działania

Prawo przedmiotowe - treść prawa

-    z łac. Iex- definicję podał Tomasz z Akwinu i jest ona do dziś aktualna

Lex nihil est aliud quam quaedam rationis ordinatio ad bonum commune, ab eo qiu curam communitatis habet, promuigata - Prawo jest niczym innym jak rozumnym rozporządzeniem dla dobra wspólnego, przez tego który ma pieczę nad społecznością promulgowane prawo podmiotowe i przedmiotowe /subiektywne i obiektywne/ są ze sobą ściśle powiązane

Ontologiczno-antropologiczne uwarunkowania prawa

Obraz człowieka w prawie

prawodawca tworząc prawo musi mieć jakieś pojęcie o człowieku, dla którego to prawo tworzy, musi mieć jakąś wizję, obraz człowieka, który jest miarodajny słuszne prawo zależy od właściwego wyobrażenia o człowieku

czy prawodawca bierze jednak obraz człowieka takim jakim on jest. czy taki jakim powinien on być

-    uwzględnia typ realny czy idealny. Oczywiście nie może tworzyć prawa dla człowieka idealnego, bo taki typ człowieka w prawie nie istnieje

ma więc kierować się typem realnym człowieka, osiągniętym przez doświadczenie, ale czy taki typ można poznać i w jaki sposób - różne są koncepcje:

teoria prawa naturalnego - istnieje niezmienna natura ludzka, na podstawie której można przyjąć powszechnie obowiązujący obraz człowieka i wyczytać wytyczne dla postępowania człowieka w świecie. Ten obraz winien być uwzględniony przy tworzeniu i stosowaniu prawa teoria egzystencjalna - nie istnieje żadna stała natura ludzka i wywodzące się z niej wytyczne względem postępowania człowieka. Człowiek postępuje wg swoich ciągle zmieniających się planów i celów. Nie ma więc jednego obrazu człowieka, lecz zmienia się on w dziejach należy przyjąć teorię pośrednią - w człowieku są elementy stałe /ontołogiczne/ i zmienne /antropologiczno-kulturowe/ jego natury. Dopiero zestawienie tych elementów daje pełny obraz -obraz będący esencjalnym i egzystencjalnym Elementy natury człowieka

człowiek jest jednością: ciała, duszy, ducha. Ciało i dusza stanowią podstawę działania ducha ludzkiego. To dzięki duchowi człowiek zajmuje wyjątkowe miejsce w świecie bytów duch człowieka posiada 2 zdolności:

jako umysł llntellectusl - pozwala poprzez myślenie rozpoznać związki życiowe i przyczynowe. Czyni człowieka zdolnym do logicznego ujęcia świata jako porządku rzeczy ich związków oraz użycia ich do swych celów

jako rozum Iratiol - pozwala wnikać w byt i ująć jego sens. cel i wartość. Daje człowiekowi zdolność wniknięcia w istotę rzeczy, doświadczyć ich sensu i wartości oraz swej relacji wobec