Ad 1). Zdolność prawna = możność uczestnictwa, jako podmiot, w stosunkach prawnych.
= możność nabywania uprawnień i obowiązków wzglądem innych osób.
• Każdy człowiek posiada ją od chwili urodzenia do śmierci (pewne prawa od poczęcia, ale niepełna)
• Nie można jej ograniczyć ani odebrać, jest to stan przyrodzony, potencjalny, niezależny od np. wieku
• Można posiadać prawa i obowiązki, nawet jeśli samodzielnie się ich nie wykonuje, np. osoba chora psychicznie może być właścicielem domu.
Zdolność do czynności prawnych = zdolność do składania oświadczeń woli ze skutkiem prawnym w postaci nawiązania/zmiany/wygaśnięcia stosunku prawnego. Stopniowalna -* trójstopniowość.
• Pełna zdolność do czynności prawnych -
* osiągnięcie pełnoletniości (PL 18r.ż.),
* nieutracenie ZdCzP w następstwie ubezwłasnowolnienia wyrokiem sądu. Np. osoby chore psychicznie, niedorozwinięte umysłowo (u. częściowe lub całkowite)
• Ograniczona zdolność do czynności prawnych -
* osoby od 13 do 18r.ż.,
* osoby częściowo ubezwłasnowolnione.
* Czynności prawnych dokonują za nich przedstawiciele prawni (rodzice, opiekunowie, kuratorzy)
• Brak zdolności do czynności prawnych (niektóre podmioty mogą być jej pozbawione) -
* co do zasady: czynność dokonana przez taką osobę jest nieważna = prawnie bezskuteczna.
* Ale: czynność jest ważna, jeśli jej następstwem umowa powszechnie. zawierana w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, która nie pociąga za sobą rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do CzP.
Ad 2). Tryb powstawania osób prawnych:
• Rejestrowy - zasada w polskim prawie.
* OP powoływana z inicjatywy założycieli - osób fizycznych lub prawnych,
* OP uzyskuje osobowość prawną w chwili wpisu do odpowiedniego rejestru na podstawie decyzji organu państwowego (sądu rejestrowego)
* Np. spółki z o.o., spółki akcyjne = kapitałowe, fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie, Zw Zaw.
» Od stycznia 2001 - Krajowy Rejestr Sądowy w sądach rejonowych w miastach wojewódzkich
* Zwany był trybem koncesyjnym, ale to błędnie sugeruje, że ważniejsze jest uzyskanie pozwolenia = koncesji, a nie fakt wpisania do rejestru.
• Ustawowy -
* W drodze ustawy tworzona jest instytucja, której przepisy tej samej ustawy nadają OP;
» Np. państwowe szkoły wyższe, wyspecjalizowane agencje państwowe.
• Notyfikacyjny -
2