Przrdmiotmi działalności funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Działalność ta ma na celu długoterminowe i ciągłe oszczędzanie czy inaczej mówiąc gromadzenie środków, aby zapewnić swoim członkom dochód na starość. Fundusz jest osobą prawną. Posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnej. Członkowie funduszu nie odpowiadają za jego zobowiązania. To fundusz odpowiada całym swoim majątkiem.
Powszechność OFE ma nieco inny wymiar niż powszechność systemu publicznego (I filar). Bowiem objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym następuje automatycznie. ex lege. Natomiast w przypadku otwartych funduszy przymus oszczędzania na przyszłą emeryturę jest realizowany poprzez zawarcie umowy z wybranym funduszem. Niezachowanie terminu do zawarcia takiej umowy skutkuje tym, że fundusz jest przydzielony takiemu ubezpieczonemu w drodze losowania przeprowadzonego przez ZUS. Przymus zawarcia umowy członkowskiej jest odstępstwem od zasady swobody umów.
Fundusze stanowią trzon II filaru ubezpieczeń emerytalnych. Jest on finansowany kapitałowo, czyli każdy gromadzi środki na własne świadczenie. Jest to system tzw. zdefiniowanej składki gdzie świadczenie, jakie otrzyma ubezpieczony będzie zależało od zgromadzonych środków plus dochody z inwestycji. Metoda kapitałowa oznacza, zatem nieprzewidywalność wyników.
Zasady funkcjonowania OFE
Zadaniem Otwartych Funduszy Emerytalnych jest możliwie najbardziej efektywne inwestowanie pieniędzy wpływających od członków. Działają podobnie do otwartych funduszy inwestycyjnych. Nie mają prawa magazynować wpływających składek, ale lokują je za pośrednictwem Powszechnych Towarzystw Emerytalnych (PTE). OFE mają osobowość prawną, jednak bez struktury organizacyjnej, PTE działają w ich imienia
Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych* reguluje strumień inwestycji, wskazując osobom zarządzającym funduszami rodzaje dopuszczalnych lokat i ich bezpieczną wysokość, czyli nakazuje dywersyfikację składki. Lista wskazanych papierów wartościowych ogranicza ryzyko utraty nagromadzonych pieniędzy.
Bezpieczeństwo gwarantują również prywatne konta członków funduszu, na których są księgowane wszystkie wpłaty. W ten sposób ubezpieczony może dokładnie kontrolować ilość zgromadzonych pieniędzy i wysokość przyszłej emerytury.
Stan każdego konta jest określany w tzw. jednostkach uczestnictwa, których wyceny codziennie publikują media. Za zgromadzone na koncie pieniądze ubezpieczony będzie mógł w przyszłości wykupić dożywotnią emeryturę. Wypłatami zajmą się niezależne Zakłady Ubezpieczeń Emerytalnych (powstaną za 10 lat, pierwsi uczestnicy nowego systemu przejdą na emeryturę).
Jeśli ubezpieczony stwierdzi, że fundusz źle lokuje jego pieniądze, może go zmienić. Bez kary pieniężnej można to zrobić dopiero po dwóch latach członkostwa. W tym wypadku zawartość jego konta zostanie przeniesiona do innego funduszu bez żadnych strat.
Zdaniem analityków w Polsce może pozostać zaledwie około dziesięciu spośród 21 działających obecnie otwartych funduszy emerytalnych. Większe OFE będą prawdopodobnie przejmować słabszych konkurentów. W' takim wypadku przejmowany fundusz przeniesie wszystkie pieniądze swoich członków do silniejszego konkurenta. Jeśli OFE nie osiągnie minimalnej wymaganej stopy zwrotu i wyczerpią się zasoby jego funduszu rezerwowego, zawartość kont jego członków zostanie przeniesiona do funduszu osiągającego najlepsze w