• Wielkopiecowe surówki odlewnicze (stopy żelaza z węglem 3,5-4,5% C),
• Żelazastopy (Fe-Si, Fe-Mn),
• Nawęglacze,
• Złom żeliwny obiegowy (własny),
• Złom żeliwny i staliwny obcy,
• Złom stalowy.
Kontrola ciekłego żeliwa: pomiar lejnoścl, skłonność do tworzenia zabieleń, analiza składu chem., analiza termiczna
LEJNOŚĆ STOPU jest to zdolność stopu do płynięcia kanałami wnęki formy odlewniczej.
Klasyfikacja: stopy odlewnicze (dobra lejność), stopy do przeróbki plastycznej (zła lejność)
Czynniki: skład chem., temp. Ciekłego stopu, sposób zalewania formy odlewniczej, szybkość krzepnięcia metalu w formie odlewniczej.
Nledolewy - lejność stopu zbyt mała.
Próba spiralna
Miara lejności: długość odlewu [cm] - dobra lejność 50-60cm. Minimalną lejność dla odlewu ustala się metodą prób dla każdego wyrobu. Lejność można poprawić poprzez korektę składu chemicznego ciekłego stopu lub podwyższenie jego temp.
Znormalizowana próba technologiczna, która polega na wykonaniu odlewu krzepnącego z różnymi szybkościami.
<zdjęcie>
Żeliwo białe: <zdjęcle>
Żeliwo połowiczne: <zdjęcie>
Żeliwo szare: <zdjęcie>
Analiza terminczno-deriwacyjna (metoda ATD) -
<wykres>
Klasyfikacja żeliwa szarego - PN-EN 1561:2000 Struktura żeliwa szarego.
Żeliwo EN-GJL-200 , PN-EN 1261:2000 Żeliwo sferoidalne:
Sferoidyzacja - proces podwójnej modyfikacji (wprowadzenie do stopu magnezu lub ceru oraz żelazokrzemu - grafit kulkowy. Zmiana postaci grafitu powoduje równoczesne zwiększenie wytrzymałości i wydłużenia żeliwa.
Klasyfikacja żeliwa sferoidalnego: PN-EN 1563:2000 Wytrzymałość FU: żeliwo szare (450 MPa)
Żeliwo ADI - Austempered Ductile Iron: żeliwo sferoidalne hartowane z przemianą izotermlczną. PN-EN 1564:2000 Wykres CTP Przemiana bainityczna:
Bainit górny - temp. Przemiany 550-400 C Bainit dolny - temp. przemiany 400-300 C
PIECE TOPIALNE - stosowane w odlewniach żeliwa i staliwa. Piece na paliwa stałe (żeliwiak), piece elektryczne (indekcyjne, łukowe)
Żeliwiak - piec szybowy opalany koksem
Piece elektryczne - łukowe: z pośrednim lukiem (pośredniego działania) lub z bezpośrednim lukiem (bezpośredniego działania)
Piec elektryczny - indukcyjny: (tyglowy, bezrdzeniowy)
Proces Duplex