93790

61 b. Peryfraza, eufemizm, deminutivum, augmentatmim. Podmiot dramatyczny.

Marta Dziedzicka

Peryfraza, eufemizm, deminutivum, augmentativum.Podmiot dramatyczny.

Peryfraza zastąpienie danego wyrazu przez szereg innych (albo jego synonim), które mają takie same znaczenie.

Przykład : „Lub pije z chińskich ziół ciągnione treści." (A. Mickiewicz Zima miejska) - Nastąpiła peryfraza słowa „herbata”.

Eufemizm-szczególna odmiana peryfrazy. Celem użycia eufemizmu jest złagodzenie znaczenia pewnych wyrazów.

Przykład : „wieczny sen" zamiast „śmierć”

Dcminutiyum - zdrobniałe formy wyrazów. Najczęściej stosowane do wyrażenia przez autora stosunku emocjonalnego do danego przedmiotu (osoby, zwierzęcia etc.).

Przykład : „kot” nie ma żadnego zabarwienia emocjonalnego, zdrobnienie „kotek” jest zdrobnieniem.

Augmentativum - zgmbiała forma wyrazu. Tak jak deminutivum służy do wyrażenia stosunku emocjonalnego.

Przykład: „kor forma neutralna, zgmbiale „kocisko”

Podmiot dramatyczny - Z początku uznawano, że podmiot dramatyczny nie istnieje (albo, że nie istnieje na takich samych prawach jak podmioty w innych przypadkach, nigdy jednak nie omawiano go). Aby o nim mówić potrzeba nadać mu funkcje strukturalne. Jako podmiot literacki dzieli on z podmiotem lirycznym i narratoremzasadniczo te same funkcje, a wyróżnia się spośród nich odmiennym stosunkiem do świata przedstawionego. Formy językowo-stylistyczne służące do przedstawienia stosunku podmiotu dramatycznego do świata przedstawionego w dramacie pełnią specyficzną dla tego gatunku funkcję. W dramacie podmiot jest najbardziej obiektywny (na tle podmiotu lirycznego i „epickiego”). Tekst podmiotu dramatycznego to przede wszystkim didaskalia. Podmiot dramatyczny w didaskaliach wyjawia dwa typy informacji, o miejscu zdarzenia i bohaterach w nim uczestniczących. Inną ważną funkcją podmiotu dramatycznego jest tworzenie dialogów, poprzez wspominanie imion bohaterów (np. Ola mówi, Ewa odpowiada), co w ogóle tworzy formę dramatu. Rozbudowanie didaskaliów nastąpiło około epoki romantyzmu. Podmiot dramatyczny zyskał większą rolę. Samodzielność i autonomia świata przedstawionego w utworze dramatycznym są tym mniejsze, im bardziej widoczny jest podmiot. Stosunek podmiotu dramatycznego do świata przedstawionego jest dla nas miernikiem czystości rodzajowej dramatu.

Źródła: M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński. Zarys teorii literatury, Warszawa 1972. A. Kulawik. Poetyka. Kraków 1999. (niektóre zdania są wręcz cytatami z Kulawika, nie było sensu ich parafrazować)