Mechanizmy zachodzące na obwodzie:
Kom. autoreaktywne są zawsze w pewnej liczbie obecne w organizmie. Np. przy niektórych chorobach, w następstwie wypadków (oparzenia) wiele antygenów własnych dostaje się do krwiobiegu - wtedy zachodzi synteza odpowiednich autoprzeciwciał.
Plemniki --> ich antygeny nie są prezentowane w życiu płodowym i w organizmie dorosłego człowieka istnieją dla nich przeciwciała.
Sekwestracja - przełamanie naturalnej tolerancji organizmu.
Np. tyreoglobulina uwalniana z tarczycy podczas infekcji wirusowej powoduje autoagresję.
Antygeny sekwestrowane lokalnie, nie uwalniające się do chłonki -> np. soczewka oka zbudowana jest z krystaliny. Komórki wytwarzające to białko ulegają potem apoptozie; soczewka jest tkanką martwą, nie wymagającą unaczynienia, nie ma kontaktu z obwodem. Uszkodzenie soczewki oka i kontakt krystaliny z krwią powoduje rozwój autoagresji, wtedy trzeba usuwać uszkodzoną gałkę oczną aby nie było autoagresji na drugie oko.
Tolerancja obwodowa
Na obwodzie powstaje aborcja klonalna - np. porażenie immunologiczne Feltona. Antygeny grasiczoniezależne - duże, naładowane ujemnie, mogą wiązać się do receptorów powierzchniowych na limfocytach B. Jeśli limfocyt B jest niedojrzały, ma tylko IgM - wtedy zostaje unieruchomiony przez duży antygen (agregacja receptorów) i sygnał nie jest przekazywany dalej (nie powstają kom. pamięci i efektorowe). Brak przekazania sygnału do wnętrza komórki -> tolerancja immunologiczna do momentu uwolnienia tego dużego antygenu. Trwa to przez pewien czas, po kilku miesiącach wszystko wraca do normy. Kiedy limfocyt B jest niedojrzały, do wywołania aborcji klonalnej wystarczy niewielka dawka antygenu, kiedy dojrzały - też można wywołać aborcję, ale trzeba dać dużo antygenu.
Anergia - brak sygnału kostymulującego. Komórki rozpoznają antygen i wiążą go, ale trwają w anergii - brak odpowiedzi, jest tolerancja.
Supresja limfocytami Ts - mają one receptor dla antygenu, do hamowania dochodzi poprzez ten receptor. Wytwarzają cytokiny hamujące: IL-10 i TGF-p. Mogą reagować swoiście antygenowo przez uwolnienie receptora - wydzielają rozpuszczalny receptor, który wiąże antygen i nie dopuszcza do jego związania z limfocytem Th lub Tc. Tego typu supresja ma znaczenie w zjawisku Salzbergera-Chase'a.