strona występuje o rozstrzygnięcie co do samego prawa (co do zasady), gdy przepis pozwala tylko na przyznanie konkretnie oznaczonego uprawnienia sprawa ma charakter cywilny
nie istnieje w znaczeniu prawnym przedmiot rozstrzygnięcia Postępowanie będzie bezprzedmiotowe (element podmiotowy) wtedy, gdy:
postępowanie prowadzone przez organ uznany w rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego za niewłaściwy w sprawie,
śmierć strony - w przypadku, gdy postępowanie się toczy w sprawie praw lub obowiązków osobistych, które nie przechodzą na następców prawnych.
Postanowienie o umorzeniu postępowania następuje w formie decyzji, b) fakultatywne - art.105 §2 kpa - wystarczy wniosek strony, a organ może ale nie musi umorzyć postępowanie. Nie jest potrzebna bezprzedmiotowość. Wniosek ten może być uwzględniony wtedy, gdy:
- nie sprzeciwiają się temu inne strony,
- gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Skutki prawne umorzenia - umorzenie postępowania na mocy art. 105§2 (fakultatywne) nie różni się w skutkach prawnych od umorzenia na mocy art.l05§l (obligatoryjnego), albowiem w obu przypadkach ma miejsce bezprzedmiotowość postępowania., z tym tylko zastrzeżeniem, że umorzenie obligatoryjne odnosi się do przypadków zobiektywizowanych, a umorzenie fakultatywne odnosi się do sytuacji, w której strona postępowania odstępuje od żądania rozstrzygnięcia decyzją o istocie sprawy, dotyczącej jej interesu prawnego lub obowiązku.
Postępowanie umarza się w formie decyzji.