- a (I mini strać vjne( nakazowe; nadzorują i regulują wielkość oraz strukturę importu i eksportu. Operują przeważnie pozacelnymi środkami: ograniczenia ilościowe, zróżnicowane narodowe przepisy zdrowotne i sanitarne, przepisy dot. opakowania i oznakowania itp.)
- o mechanizmie dochodowym*głównie są to środki polityki wewnątrzekonomicznej, a oddziałują na dochody przedsiębiorstw i ludności a więc pośrednio na globalny przepływ towarów i usług.
Cło - opłata nakładana przez państwo na towary przekraczające jego granicę celną. Cło jest odpowiednikiem podatku zwiększającego dochody budżetowe państwa. Jego efektem jest wzrost ceny i obciążenie nabywcy (konsumenta krajowego) dodatkowymi kosztami. Klasyfikacja:
- cło a utonomiczne( wprowadzane z nikim nie uzgadnianą decyzją jednego państwa) i umo\Mic(uzgadnianie między państwami na podst. umów, określających poziom, czas obowiązywania ceł, zróżnicowanie asortymentowe itp.)
- cło minimalnc(stosowane w handlu z krajami KNU(że partner będzie traktowany tak samo jak inni z KNU) i maksymalne(stosowane w handlu z krajami bez KNU, więc te cła są wyższe)
- cła preferencyjni niższe od ceł minimalnych; są wyjątkiem od KNU i nie przysługują krajom z KNU. Gdy stawka celna jest na poziomie zerowym wyst. preferencje celne) i dyskryminacyjne(wyższe od ceł maksymalnych; najostrzejsza forma to cła retorsyjne(odwet za nieprzyjazne działania), cła wyrównawcze()ako wyrównanie do subsydiów zastosowanych przez partnera), cła antydumpingowej celu zniwelowania negatywnych dla importera skutków eksportu poniżej kosztów produkcji)
- cła importowe, eksportowe i tranzytowe(nakładane na towary przewożone przez terytorium danego państwa, w praktyce zakazane przez umowy międzynarodowe)
- cła ochronne(zabezpieczają produkcję krajową przed konkurencją zagraniczną) i fiskalne* mają zapewnić państwu dochód z przywożonych do kraju towarów)
- cła od wartości, od ilości i cła kombinowane(nakładane od wartości i ilości towaru łącznie)
Narzędzia parataryfowe - ograniczenia w handlu zagranicznym nie będące cłami, a powodujące skutki identyczne jak cła, lecz mające większą skuteczność, bo obejmują tylko wybrane podmioty i przedmioty, nie wymagają wielu zabiegów prawnych itp.
Do najważniejszych należą:
Subwencje(Subsydia eksportowe) - bezpośrednie i pośrednie wypłaty eksporterowi; można stosować, by obniżyć cenę eksportową. Dominują subwencje pośrednie, ukryte, które wyst. w postaci ulg i ułatwień(preferencyjne kredyty, korzyści fiskalne dla eksportera).
Subwencje dzielą się na kraiowef prawnie dozwolone jest ich stosowanie po uprzedniej ratyfikacji) i eksportowe*dzielą się na dwie grupy: dopuszczającą subwencjonowanie surowców rolnych oraz dopuszczające subwencjonowanie surowców i półproduktów rolnych, leśnych i lybnych).
Opłaty wyrównawcze - podniesienie ceny towaru importowanego, zrównujące go z ceną towaru produkowanego w kraju, by wyrównać ich konkurencyjność. Są zależne od wahań cen towarów na rynku międzynarodowym, a więc bardzo zmienne. Mogą być stosowane łącznie z cłem lub zamiast niego.
Opłaty fiskalne stosowane na towary niegrudkowane w kraju importera.
Opłaty specjalne - konsularne, stemplowe, statyczne, administracyjne. Podobnie jak fiskalne mają zwiększać dochód budżetowy, zwiększać popyt na substytuty krajowe itp.