97229

>    Pobieranie wody oraz jej przewodzenie w poprzek tkanek korzenia do walca osiowego

>    Daleki transport wody elementami ksylemu (naczynia) do liścia

>    Transport wody poprzez tkani liścia zakończony wyparowaniem (transpiracją) do atmosfery. Transport wody w poprzek korzenia

Woda wnika do korzenia przez cienka ścianę włośnika lub skórki w strefie włośnikowej, a następnie migruje przez warstwy komórek kory pierwotnej do walca osiowego. Ruchy wody przez korę pierwotną:

A.    Wędrówka na drodze imbibicyjnej w tzw. kanale apoplastycznym (czyli w kapilarnych przestrzeniach ścian komórkowych celulozowych lub celulozowo-pektynowych, z pominięciem cytoplazmy i wakuoli)

B.    Wędrówka prze tzw. kanał symplistyczny (czyli przez cytoplazmę komórki z pominięciem wakuoli, a następnie przez plazmodesmy do cytoplazmy komórki następnej.

C.    Ruch wody na drodze osmotycznej od wakuoli do wakuoli. Zachodzi ona, gdyż siła ssąca komórek wzrasta w miarę posuwania się w głąb korzenia, co jest warunkiem koniecznym przemieszczania się wody z komórki do komórki.

Droga wody jest „kombinowana" tzn. że transport wody nie zachodzi w jednym określonym kanale lecz różnymi drogami. Woda migruje częściowo ścianami komórkowymi, przedostaje się do cytoplazmy, a z niej albo z powrotem do ściany, albo do wakuoli i dalej na zmianę do cytoplazmy, ścianami lub wakuolami, w zależności od oporu, różnic sił ssących i stopnia nasycenia wodą danych elementów komórkowych.

Transport wody przez tkanki liścia

Transport zachodzi od cewek i naczyń do komórek miękiszu gąbczastego i palisadowego. Migracja wody następuje przede wszystkim kanałem apoplastycznym, a więc ścianami komórkowymi. Z powierzchni komórek mezofilu woda wyparowuje na drodze transpiracji.

Mechanizm pobierania i przewodzenia wody.

Pobieranie wody w roślinach naczyniowych odbywa się dzięki działaniu mechanizmu biernego i aktywnego. Mechanizm bierny opiera się na sile ssącej liści powstającej na skutek transpiracji, czyli parowania wody z liści. Wyparowywanie wody z powierzchniowej warstwy komórek liści powoduje zmniejszenie ich potencjału wody i turgoru, a tym samym wzrost siły ssącej. Na miejsce wytranspirowanej wody podciągane są następne cząsteczki. Komórki powierzchni liści odbierają zatem wodę komórkom sąsiednim, a te następnym itd. - aż do naczyń i cewek. Ubytek wody w naczyniach i cewkach (spowodowany ssącym działaniem transpiracji) wywołuje podciśnienie hydrostatyczne sięgające przez łodygę do korzenia, na skutek czego woda przechodzi z komórek walca osiowego korzenia do naczyń i cewek, a z gleby do włośników. W takim układzie każda komórka, która oddaje wodę komórce sąsiadującej z nią z jednej strony, pobiera ją od komórki sąsiadującej z drugiej strony. Ruch wody odbywa się na drodze najmniejszego oporu i następuje albo ścianami komórkowymi (kanał apoplastyczny), albo przez cytoplazmę i plazmodesmy (kanał symplastyczny), bądź też od wakuoli do wakuoli (na zasadzie osmozy). Niski potencjał wody występujący w liściach zapewnia możliwość dostarczenia wody do wierzchołka korony najwyższych drzew. W mechanizmie biernym nie korzenie, a liście są sprawcą pobierania i transportu wody przez roślinę (korzenie pełnią funkcję bierną, a woda sama wnika do korzeni, ponieważ wartość -w jest w nich niższa od-w w glebie). Oprócz siły ssącej liści na ruch wody w naczyniach ma wpływ działanie siły kohezji (spójności) wody, zapobiegającej rozerwaniu się słupów wody w kapilarach. Mechanizm bierny, choć korzystny, ponieważ nie wymaga dostarczania energii (poza energią słoneczną niezbędną do transpiracji), ma tę wadę, że jest skuteczny w warunkach sprawnej transpiracji.