28324

TRANSPORT W POPRZEK KORZENIA DO WALCA OSIOWEGO

* aby dotrzeć do elementów przewodzących drewna woda i sole mineralne muszą przemieścić się w poprzek korzenia i pokonać komórki

miękiszowe kory pierwotnej, endodermę (śródskómię) i okolnicę (perycykl)

DROGA APOPLASTYCZNA

ŚRODSKORNIA (ENDODERMA)    _

transport w większym stopn    riększy "

• apoplast - przestrzeń w roś* złożona z martwych komórek stanowiących trudno>rzestrzeń utworzona przez Irotopłasty wszystkich

DROGA SYMPLASTYCZNA w    PERYCYKL

elementy: ściany komórkowtprzenikliwą barierę dla wody i soli mineralnych oraz naczynia i cewki    • komórki mają zgrubiałe ściany, uniemożliwiające

*    droga ta w poprzek korzeniaprzepływ wody wraz z jonami

ścian komórkowych i przestwc* przepływ jest możliwy jedynie przez cienkościenne

*    w kanale apoplastycznymżywe komórki przepustowe

wraz z jonami soli mineralnych budowa śród skórni zapewnia możliwość .

utrzymania różnky potencjału wodnego między korą pierwotną a jwakem osiowym    f

•rek

-ędrówt :zonycł

•cznym* światło elementów przewodzących

drewna stanowi drogę dalszego masowego przepływu wody wraz z jonami do części rośliny położonych wyżej

ŚWIATŁA NACZYN LUB CEWEK

IW

TRANSPORT DALEKI W ELEMENTACH DREWNA (KSYLEMU)

* na sprawność systemu transportującego wodę wpływają (poza stopniem rozbudowy tkanki przewodzącej i jej właściwościami) dwa mechanizmy: jeden, którego skutkiem jest podciąganie wody w ksylemie i drugi, pompujący ją w górę pod zwiększonym ciśnieniem

MECHANIZM PASYWNY

MECHANI

L

AKTYWNY

. ., .    , ,    , .    ,    ,    ,    • podstawą mechanizmu pompowanie wody pod

zasysame wody z solam. przez podciśnienie (podc.ąganre słupa wody do góry _zvv1^_zon ciśnieniem, za które odpowiada korzeń wywołane jest transplracją    . ..    .    tłŁzen* wody w drewnie w górę rcShny

•    na skiŁek tronspiracj. wzrasta stężeń* soku komorkowego obmza skj natom.ai. _viykonystyviJ_ny w ^p^ku słabej transplracjl (u

ciśnienie turgorowe komorek mląklszu asymllacyjnego llscl    _roś,,n szpilkowych wcale nie występuje)

w efekcie rośnie ich potencjał wodny (zgodnie z wzorem)    . _{w wyn}£_u funkcjonowano tego mechanizmu w

-powodu,e to osmotyczne przemkan* wody z komorek sąsiednich    Jcsylemie korzeń* powstaje parcie korzeniowe

•    częsc komorek przejmuj wodę z elementów drewna znajdujących s* w drobnych_{(dodatnje dinienie korze}niowe)

S    ^ ⁽T^1C *    _> u u ■    . .    «    ^ -do jego powstania niezbędna jest energia pochodząca

•    ubytek wody w ksylemie wywołuje w jego elementach ciśnienie hydrostatyczny oddychania tlenoweao

srające przez lodysę do włośników korzeni (dzięki ternu słup wody zostaje zassan. _cr^_{ia 2 flTP jest 2u}"?„_{ana na aktywny} p-enspor.

•    m«han,zm ten n,e wymaga nz    TRANSPIRACJA SZPARKOWA    smotycznieezynnych z

energię cieplna Słońca i ener    .......... ^

•    w ten sposób następuje ciągłe odbywa się dzięki aparatom szparkowym    stężenia roztworu w

nnwstaie <ił»    * liść przeciętnej rośliny może mieć nawet kilka milionów aparatów    morek waka osiowego i w

powstaje sna ssąca    szparkowych (na lmm> od 100-400)    ' przepływ wody między tymi

|    * ma to bardzo duże znaczenie dla dyfuzji CO* i pary wodnej

PŁACZ RO* zaczyna się od parowania wody z powierzchni komórek mlęklszu    iowego jest gukacja i płacz

asymllacyjnego gąbczastego i palisadowego, poczym następuje dyfuzja

•.................j-i-s---powstałej pary wodnej w przestworach międzykomórkowych i dalej przez

TRANSPIRACJA szparki na zewnątrz    .

KUTYKULARNA    • szparki mogą się otwierać i zamykać, regulując w ten sposób

intensywność transpiracji

■ parowanie wody bezpośrednie, podstawą zjawiska jest osmotycWiy napływ (lub odpływ) wody do z zewnętrznej powierzchni komórek szparkowych, powodujący zwiększenie (lub zmniejszenie) ich

uwodnienia - turgoru

* prowadzi to do zmian kształtu komórek szparkowych na skuitek pęcznienia

TRANSPIRACJA

PRZETCHUNKOWA

liścia (ze skórki pokrytej kutykuią)

■ w skład kutykuii wchodzą wosk i kutyna, które adkrustują zgrubiałe celulozowe ściany komórek skórki liścia

protoplastu i napierania na nierównomiernie zgrubiałe ściany komórkowe (w krzewów)

zamykającej szparce mamy odwrotną sytuację)

* u większości roślin światło, dostępność wody i nlslde stężenie CO, stymulują otwarcie szparek

• możliwa u roślin zdrewniałych (drzew.

* zachodzi przez przetchllnkl występujące w korku

* ciemność, niedostatek wody i zwiększone stężenie CO, prowadzą do • w odróżnieniu od

-kutykuią j estnłe prze nikli wa_zamk_nj^_c|_{a szpa}rek

dla wody i gazów, ale ma . j_{stotny tu} aktywny transport Jonów K+ (kosztem ATP) zdolność do pęcznienia    . wpływ na dobowy rytm otwierania i zamykania szparek ma także

• napęczntała kutykuią oddaje_{substancja Q    kwas ab}scysyi|owy

parę wodną c o atmosfery i . _szpark_a otwiera się. gdy jony K+ tr insportowane są z komórek pobiera now wodę z komór^^j^y^ _do komórek szparkowy :h ■■ ■ ■ ■

* w tym czasie w komórkach szparkowych ^Wz^° ***

aparatów szparkowych przetchlinki nie podlegają regulacji (sąjstale otwarte)

skórki

- im grubsza Icutykula tym słabsza trans plracja

powstająca gluicoza przetwarzana je: t na J^ — * jony K+ i jabłezanowe mają istotny wpłyv5j^_llko

	Pobiel	ame - włosniki		Transport w poprzek korzenia
	ściana komórkowa		błona komórkowa	Kora pierwotn a	Sródskómia	Walec osiowy
woda	dyfuzja		osmoza	Dyfuzja i pęcznienie - kanał a po plastyczny, osmoza - kanał symplistyczny
sola mineraln e	Dyfuzja wraz z wodą i		Transport aktywny i wspomagań	Wraz z wodą • kanał apoplas tyczny Transport aktywny i		Transport aktywny i wspomagany

ywołując*

fekt zjawiska

odatkowe

tynmki

nergia

Pobieranie i przewodzenie wody i soli mineralnych przez korzeń

kwinm śgn«|

i na

powierzchni

błony

komórkoej

ajłiiijAOśył.śity

gzogenne

•yr

U ..a->śll

Mechanizm pasywny

hic

transpiracja

Zasysanie wody i jonów dzięki podciśnieniu hydrostatycznemu (prąd transpiracyjny)

Me< harwzm akt ’.vvy

kor eń_

paiTie korzeniowe

Pompowanie wody i jonów pod zwiększonym ciśnieniem

Kohezja i adhezja cząsteczek wody. osmoza

pęcznienie _

Cieplna Słońca, ruch

Metaboliczna (ATP)

powietrza

Glebowe: zawartość wody. tlenu i składników Porównanie mechanizmów pobierania oraz przewodzenia wody w roślinie

'	ograniczonej
	| transpiracji