4. Samorząd terytorialny w konstytucji i prawie samorządowym
Konstytucja : rozdział X został został poświęcony zagadnieniom samorządu terytorialnego. W artykułach od 119 do 122 zawarte zostały podstawowe zasady, w oparciu o które działa samorząd terytorialny na Litwie -konstytucja podkreśla przyznanie jednostkom samorządowym samodzielności i niezależności w działaniu, które to zasady podlegają odironie sądowej. Rejony mają prawo do uchwalenia własnego budżem. oraz decydowania w sprawie podatków lokalnych w granicach określonych przez prawo, a ich mieszkańcy do wyboru swoich przedstawicieli do organu stanowiącego w oparciu o demokratyczne zasady prawa wyborczego.
Ustawa z 7 lipca 1994r. definiuje pojęcie samorządu terytorialnego jako prawo jednostki terytorialno -administracyjnej państwa - rejonu do swobodnego i samodzielnego wykonywania zadali publicznych w oparciu o zapisy konstytucji i ustaw poprzez swoje organy składające się z przedstawicieli bezpośrednio wybranych przez mieszkańców oraz organy wykonawcze uformowane przez radę. Samorząd działa w oparciu o zasady:
a) Odpowiedzialności przed wyborcami
b) Udziału mieszkańców w sprawach samorządu poprzez organizowanie spotkali, zebrali
c) Samodzielności i niezależności działania organów samorządu w podejmowaniu decyzji
d) Przejrzystości działania
e) Gwarantowania i przestrzegania praw i wolności obywatelskich
f) Uzgadniania interesów samorządu i państwa
5. Rejon jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego. Rada rejonu. Sposób powoływania i odwoływania
Obecnie organem stanowiącym samorządu rejonu jest rada rejonu, wybierana w wyborach powszeclinych , równych, bezpośrednich, tajnych, w oparciu o system proporcjonalny. W podziale mandatów na radnych biorą udział te listy partyjne, które w skali całego kraju przekroczyły 4% próg wyborczy, a w przypadku koalicji partii 6% klauzulę zaporową
Czynne prawo wyborcze - 18 lat Bierne - 20 lał
Na podstawie artykułu 9 ordynacji wyborczej do rad rejonów w okręgu wyborczym wedhig proporcjonalnego systemu wyborów wybiera się:
51 radnych - okręgi ponad 500 tyś.
41 radnych - okręgi od 300 do 500tyś.
31 radnych - okręgi od 100 do 300tyś.
27 radnych - okręgi od 50 do lOOtyś 25 radnych - okręgi od 20 do 50tyś.
21 radnych - okręgi do 20tyś.
Rada rejonu pehii 4 letnią kadencję. Ostamie wybory samorządowe odbyły się na Litwie w lutym 2007 roku.
6. Tryb działania
Pierwszą sesję nowo wybranej rady regionu zwołuje przewodniczący okręgowej komisji wyborczej w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów oraz przewodniczy posiedzeniu do czasu wyboru mera. Sesje zwołuje się raz na kwartał, sesja nadzwyczajna zwoływana jest na wniosek 1/3 radnych. Decyzje rady zapadają zwykłą większością głosów przy co najmniej połowie ustawowego składu rady, a w przypadku równej liczby głos rozstrzygający należy do mera. Mer oraz jego zastępcy wybierani są na pierwszym posiedzeniu rad)- zwykłą większością głosów. Mer pełni funkcję przewodniczącego rady i do jego obowiązków należy: