97921

2. Rodzaje i sposób rozchodzenia się fal radiowych

Fale radiowe można podzielić na podstawie charakteru drogi, wzdłuż której docierają one od nadajnika do odbiornika. W zależności od położenia dwóch punktów w przestrzeni, między którymi istnieje łączność radiowa, można wyróżnić trzy przypadki rozchodzenia się fal:

a)    Ziemia — Ziemia,

b)    Ziemia — kosmos,

c)    kosmos — kosmos.

W przypadku a) mamy do czynienia z rozchodzeniem się fal w otoczeniu Ziemi. Podział tych fal przedstawiono na rys. /, a sposób ich rozchodzenia — na rys. 2.

Rys. L Podział fal rozchodzących się w otoczeniu Ziemi

Rys. 2. Sposób rozchodzę tua się fal w otoczeniu Ziemi, 1 — fala powierzchniowa, 2 — fala troposferyczna, 3 — fala jonosferyczna, 4 —fala przestrzenna; a, b —fala odbita, c —fala bezpośrednia N— nadajnik, O — odbiornik

2.1. Polaryzacja i krótka charakterystyka fal

Polaryzacja fali zależy od tego, w jakiej płaszczyźnie drga wektor pola elektrycznego E, który jest zgodny z kierunkiem linii sil tego pola Promieniowane fale mogą mieć polaryzację poziomą (rys. 3) lub pionową (rys. 4). Spotyka się także inne rodzaje polaryzacji, np. kołową, eliptyczną. Propagacja fali elektromagnetycznej jest związana z pizenoszeniem energii. Miarą tej energii może być np. moc przepływająca przez 1 m² powierzchni prostopadłej do kierunku rozchodzenia się fali. W praktyce dogodniejsze jest operowanie tylko składową elektryczną fali i określania wartości skutecznej pola E tej fali. podawanej w V/m. Wygoda polega na bezpośredniej interpretacji pomiarowej tej wielkości. Fala elektromagnetyczna napotykając na swej drodze przewodnik wywołuje w nim przepływ prądu. Występuje tu analogia do powstawania prądu w przewodzie objętym działaniem zmiennego pola magnetycznego. Upraszczając zagadnienie (pomijając relacje między długością fali a długością przewodu), można przyjąć, że np. fala indukująca w przewodzie pomiarowym o długości 1 m siłę elektromotoryczną o wartości 25pV ma natężenie 25 pV/m. Silę elektromotoryczną, wywołaną przepływem prądu mierzymy oczywiście między końcami przewodu pomiarowego.