92716

48% HBr, At

CH3CH2CH2CH2OH —-► CH₃CH2CH2CH₂Br

butan-l-ol    *"    ¹ ?    1-bromobuian

W syntezie wykorzystuje się reakcję substytucji nukleofilowej. Grupa hydroksylowa jest grupą bardzo źle odchodzącą i jej bezpośrednie podstawienie innym nukleohlem nie jest możliwe; należy ją najpierw przekształcić w gnipę łatwiej odchodzącą Jeden ze sposobów modyfikowania grupy hydroksylowej, polegający na jej protonowaniu, a więc przekształceniu w dobrze odchodzącą trwałą obojętną cząsteczkę wody, wykorzysmje się w reakcjach alkoholi z halogenów odorami Wszystkie alkohole I rz. reagują z kwasami halogenowodorowymi w obecności katalizatorów. W przypadku kwasów bromo- i jodowodorowego są nimi stężony kwas siarkowy lub fosforowy. Ich zadaniem jest ułatwienie powstania soli oksoniowej. Reakcje przebiegają według mechanizmu Sy.2. Anion chlorkowy jest słabszym nukleofilem niż anion jodkowy czy bromkowy, dlatego do zastąpienia grupy hydroksylowej atomem chlom podczas reakcji alkoholu pierwszorzędowego z kwasem solnym konieczne jest efektywniejsze osłabienie wiązania C-O, niż to. jakie następuje w wyniku protonowaiua atomu tlenu. Zadowalający skutek osiąga się kompleksując alkohol, który dzięki posiadanym na atomie tlenu parom elektronów jest zasadą Lewisa, dilorkiem cynku (kwasem Lewisa).

©

CH3CH2CH2CH2OH + H

H7C3.

5+ ®    powoli

^Br    „C—OH₂ -

wy    ^sn2

H

Br!.......O

'C3H7

L \

rf\

oh₂

_/C₃H₇

Br-C + _H?0

v

,^H HCl_SIęż.

O©-V CH₃CH₂CH₂CH2C1

'ziCb*'

0    1-chlor obutan

ZnCl₂

CH3CH2CH2CH2OH -► CH3CH2CH2CH2

butan-l-ol

Pierwszym etapem reakcji alkoiioli U i III rz. z halogenowodorami jest także utworzenie soli oksoniowej. Dalej reakcja przebiega jednak według mechanizmu S_N1. Skutkiem tego w niektórych przypadkach położenie atomu fluorowca w produkcie jest inne w stosunku do położenia grupy hydroksylowej w substracie. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy powstający karbokation może ulec przegnipowaniu do karbokationu trwalszego, wyżej rzędowego.

2