99422

jeden z najważniejszych polityków chińskich początku XX w., chciał stworzyć samorządy mniejszości. Jednak uznał on tyiko 4 największe grupy tj. Mandżurów, Mongołów, Tybetańczyków oraz Xionjangu- których nazwał Hui. Te cztery grypy znalazły nawet miejsce na fladze Republiki Chińskiej na której widniało 4 pasy symbolizujące mniejszości oraz piąty symbolizujący Hanów. W roku 1922 Komunistyczna Partia Chin wysunęła postulat stworzenia federacji Chin, Mongolii, Tybety i Turkmenistanu (wszystkie kraje miały mieć autonomie i prawo secesji). Mao Zedong używał terminów potwierdzających etniczną wspólnotę mieszkańców Chin nie zaś kulturowe powiązania. W ChRL mniejszości były traktowane różnie w różnych okresach czasu Na początku „przestały być one problemem w ekspansji państwa, a stały się przedmiotem zainteresowania i w pewnym sensie podmiotem polityki”(S. Szynkiewiecz). Przykładowo stolicę Xinjingu - Dihua została przemianowana na Urumczi - nazwę w miejscowym języku. Następnie nastał okres rewolucji kulturowej-nastąpiło odwrócenie polityki wobec mniejszości. Niszczono świątynie, usuwano kapłanów i urzędników oraz zastępowano ich Hanami, zamykano szkoły z nie-chińskim językiem wykładowym. Znane są wydarzenia na tle etnicznym w Tybecie, jednak podobne sytuacje miały miejsce w Qingliai oraz wśród Yi, wszystkie one zostały krwawo stłumione przez armię.

W potocznym rozumieniu Cłiińczyk postrzega mniejszość jako niezróżnicowaną masę, natomiast mniejszości używają słowa Han jako synonim słowa prześladowca. Dlatego też często Hanami nazywa się inne mniejszości dominujące na danym terenie. W Chinach termin minzu oznacza to co po polsku nazywamy: narodem, narodowością, grupą etniczną, grupa narodową, lub mniejszością narodową. Jak mówi sam prof. Szynkiewicz „likwiduje to właściwy nam cliaos pojęciowy, którego jedyny pożytek polega na uniknięciu monotonii stylistycznej. Tylko tym uzasadnione jest stosowanie w tym artykule owych różnych terminów, których sens sprowadza się do gnipy etnicznej. W roku 1957 r. formalnie uznano w ChRL 54 mniejszości (w 1979 r. uzupełniono ta listę o jeszcze jedna pozycję- Jino). Podczas rozpatrywania zgłoszeń nie rozpatrywano kryterium świadomości grupowej jako rozstrzygającego. Wymagało ono wsparcia historycznego (pochodzenie) oraz językowego (odrębność języka). W czasie uznawania odrębności mniejszości wiele zgłoszeń odrzucono, a wiele innych gnip zakwalifikowano błędnie. Na przykład Burongów, Busza i Buzhuangów zaliczono do jednej grupy (Zhuangów) ponieważ mieszkają na tym samym terenie i mają bardzo dalekie wspólne korzenie, mimo to dziś posługują się różnym językiem i sami o sobie mówią jako o odrębnych całościach.

Obecnie istnieje w Glinach 5 regionów autonomicznych podzielonych na 30 prefektur, 124 powiaty i 1700 gmin. Regiony autonomiczne to: Guangxi - zamieszkiwany przez Zhuangów, Mongolia Wewnętrzna, Ningxia - zamieszkana przez Hui, nazwa w ich języku, Tybet, oraz Xinjiang - nazwa w języku Ujgurów. Obszary autonomiczne zajmują 64% powierzchni kraju, a mieszka w nich 78% ludności nie-hańskiej. Ustawa o autonomii z roku 1984 stwierdza, że podmiotem autonomii nie jest grupa etniczna ale ludność zamieszkująca autonomię. Ludność pochodzenia hańskiego w żadnym z regionów autonomicznych nie przekracza 57% (średnio między 30 a 50%). Nie ma sytuacji w której mniejszość tytularna jest w jakiś specjalny sposób uprzywilejowana w regionie autonomicznym (np. Tybetańczycy w Tybecie), istnieją nawet powiaty „oddane” mniejszym grupom, bardzo często w takich powiatach czy gminach w szkołach wykłada się w języku zamieszkującej tam mniejszości.

Każda większa grupa ma swojego deputowanego w parlamencie narodowym. Bardzo powiększyła sie grupa osób dobrze wykształconych i gotowych do podjęcia stanowisk

	1978	1994
studenci	36 000	178 000
uczniowie szkół średnich	2 500 000	3 700 000
nauczyciele akademiccy	ok. 7 000	21 000
nauczyciele szkół średnich	ok. 120 000	238 000