99423

- propagowanie wiedzy o Śląsku -

ochrona praw etnicznych osób narodowości śląskiej

Sąd pierwszej instancji zarejestrował Związek 2 czerwca 1997 r. uchylając się jednocześnie od ustalenia terminu „narodowość śląska", twierdząc, że „od wyboru osoby zależy jej narodowość, a że tubylczy Ślązacy stanowią mniejszość na Górnym Śląsku, to każdy wie, kto tylko przebywał na tym terenie przez jakiś czas i kto chce dostrzec ten fakt". Od tego postanowienia odwołanie złożył wojewoda katowicki (lipiec 1997 r.), zwracając uwagę na sprawę zasadniczą, czyli kwestię istnienia, bądź nie narodu śląskiego .Po tym odwołaniu Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowienie o rejestrację Związku zmienił, stwierdzając, że mimo etniczno-regionalnej samoidentytikacji Ślązaków nie stanowią oni_ obiektywnie odrębnego narodu. Nigdy takim postrzegani nie byli i sami także nie próbowali się tak według Sądu określać W tej sytuacji założyciele Związku złożyli wniosek kasacyjny do Sądu Najwyższego. Sąd ten w swym postanowieniu z 18 marca 1998 r. oddalił kasację i podzielił pogląd Sądu Apelacyjnego . W rezultacie wyczerpania krajowej drogi sądowej wnioskodawcom pozostało tylko złożenie skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasbourgu. - (rozpatrzony negatywnie w XII 2001).

Zarówno pojęcie narodu, jak i pojęde mniejszości narodowej są wyjątkowo trudne do zdefiniowania . W prawie międzynarodowym nie istnieje powszechnie przyjęta definicja mniejszości narodowej ( ani narodu) i nie ma się co łudzić, iż dojdzie do jej przyjęcia . Definicje takie zdarza się spotkać w niektórych traktatach dwustronnych i dokumentach międzynarodowych (niewiążących prawnie). Obecnie (również w Polsce) przeważa tendencja, by przez pojęcie „mniejszość narodowa" rozumieć w danym państwie grupę, która ma odniesienie do swej większości narodowej za granicą, zorganizowanej w postaci innego państwa, na przykład Niemcy w Polsce. Tego elementu hraki\je w przypadku mniejszości etnicznych. Nie zmienia to w niczym faktu, że mieszkający w Polsce Ślązący (tzn. cała grupa Ślązacy -Polacy, Ślązacy-Niemcy i „Ślązacy tutejsi") są specyficzną grupą regionalną, że potrzebna jest im pomoc państwa w rozwiązaniu trudnych problemów lokalnych, że kultura Śląska zasługuje na wsparcie i rozwój, ze umocnienie struktur samorządowych i reforma administracji państwowej pozwoliłyby lepiej uwzględnić specyfikę i potrzeby tego regionu oraz jego ludności.

W postanowieniu sądowym o rejestrację Związku punktem spornym jest uznanie go za organizację śląskiej mniejszości narodowej. Chodzi zatem o ustalenie faktu, czy istnieje naród śląski i śląska mniejszość narodowa?..

Wnioskodawcy przez pojęcie „śląska mniejszość narodowa" rozumieją tych Ślązaków, którzy nie czują się polskimi lub niemieckimi Ślązakami, ale jedynie Ślązakami (przy założeniu, iż są obywatelami polskimi). Jest to grupa, którą można umownie określić jako „Ślązacy tutejsi". Z badań przeprowadzonych w 1996 r. wynika, że „owych tutejszych Ślązaków" w województwie katowickim jest 12,4% z czego 81,9% określiło się jako Polacy (w tym 18,1% jako Polacy-Ślązacy), a 3,5% jako Niemcy (w tym 2,4% jako Niemcy-Ślązacy).

Czy istnieje zatem narodowość śląska ?

O istnieniu narodowości może wypowiadać się, a i to w ograniczonym zakresie, tylko socjologia. Nie można się w tym wypadku opierać ani tylko na niczym nie popartych subiektywnych deklaracjach ani tylko na obiektywnych, ale sprzecznych z wolą ludzi kryteriach. Czy Ślązacy stanowią odrębną narodowość może okazać się własne teraz, w warunkach całkowitej swobody opcji zarówno polskiej jak i niemieckiej. Opcja śląska nie może być z góry administracyjnienie dyskryminowana tylko dlatego że nie stoi za nią