99512

Koncepcje mocarstw zaborczych wobec sprawy polskiej 1914-1918

W momencie wybuchu I wojny światowej sprawa polska nie odgrywała roli w polityce żadnego paiistwa. Fakt, że ziemie polskie były od poczgtku terenem działali wojennych sprawił, że paiistwa walczące były zmuszone do liczenia się choćby w minimalnym zakresie z nastrojami ludności.

Kwestia polska jako element przetargowy w polityce państw zaborczych

■    sierpień 1914 r. - Wielki Książę Mikołaj Mikołajewicz wydał deklarację, która wzywała naród polski do walki razem z Rosją przeciwko Niemcom

■    lipiec 1915 r. - premier Rosji Iwan Goremykin zapowiedział nadanie Polsce autonomii

■    po zajęciu Warszawy kanclerz Niemiec Betlunann Hollw eg oświadczył, że Polska po wyzwoleniu „ będzie mogła pielęgnować i rozwijać właściwości narodowego życia ”

■    5 listopada 1916 r. - w Warszawie i Lublinie został ogłoszony przez generał-gubernatorów Niemiec i Austro-Węgier manifest, zawierający zapowiedź utworzenia samodzielnego paiistwa polskiego jako monarchii konstytucyjnej. Granice Królestwa Polskiego miały zostać określone później

■    Akt 5 listopada został ogłoszony przez cesarza Wilhelma II i Franciszka Józefa I. Wpłynęło to na umiędzynarodowienie sprawy polskiej

Rzeczywistym powodem takiego traktowania kwestii polskiej była sytuacja na froncie. Niemcy po bitwach nad Sommą i Verdun ponieśli ogromne straty w ludziach. Dlatego chcieli pozyskać polskiego rekriMa. Niemcy chcieli utworzyć wasalne paiistewko polskie wchodzące w skład Mitteleuropy, a oddzielające Niemcy od Rosji. Początkowo plany te spotkały się ze sprzeciwem Austro- Wegier, które dążyły do przyłączenia Krokowa do Galicji.

Umiędłyiiarodowiaiic imam p oh ki ci - zmiana polityki państw zaborczych

■    w rozkazie noworocznym z 1916 r. car Mikołaj II zapowiedział że jednym z celów wojny będzie utworzenie wolnej Polski złożonej z 3 części Ten twór państwowy miał być wzorowany na Królestwie Polskim po 1815 r.

■    po rewolucji w Rosji (117 r.) nastąpiła całkowita zmiana stosunku tego paiistwa do Polski. 27 marca 1917 r. Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich wydała orędzie do narodu polskiego. Mówiło ono m in., że: „ Polska ma prawo do całkowitej niepodległości pod względem paiistwowo międzynarodowym ”. Deklaracja o podobnej treści została wydana przez Rząd Tymczasowy

■    12 wrzeshia 1917 r. generał-gubernatorzy warszawski i lubelski powołali dożycia Radę Regencyjną

■    w listopadzie 1917 r. w Rosji została ogłoszona Deklaracja Praw Narodów Rosji, zawierającą prawo narodów Rosji do samookreślenia aż do oderwania się i i tworzenia samodzielnego paiistwa

■    rząd Rosji 29 sierpiua 1917 r. wydał dekret anulujący traktaty rozbiorowe

można stwierdzić, że na odzyskanie przez Polskę niepodległości złożyły się:

■    dążenia niepodległościowe narodu polskiego

• klęska wszystkich paiistw zaborczych i ich dezintegracja terytorialna