99977

Należy dążyć do wykorzystania różnych możliwości kształtowania ustroju budowli, dobierać materiały do poszczególnych jego elementów, np. ściany z betonu, a sklepienia z żelbetu lub prefabrykatów. Odpowiedni dobór materiałów w poszczególnych częściach obudowy powinien wynikać z uzasadnionych korzyści techniczno-ekonomicznych, takich jak ułatwienie wykonania robót, możliwość wdrożenia zaawansowanej mechanizacji, masowe wykorzystanie materiałów miejscowych, oszczędności materiałów, zwłaszcza deficytowych -metalu, drewna itd. Przykładem niekonwencjonalnych rozwiązali może być efektowna jednoprzęslowa konstrukcja stacji metra z wstępnie sprężonym lukiem żelbetowym opartym na masywnych ścianach - tunelach (rys. 5.30). W tunelach zrealizowanych metodą tarczową wykonuje się masywne betonowe ściany, pozostawiając w nich sztolnie robocze w celu dokonania sprężenia konstrukcji luku, która może być zmontowana między iijnymi z prefabrykowanych bloków lub zabetonowana jako monolityczny żelbet. Po wykonaniu luku następuje jego wstępne sprężenie, dzięki czemu może on pracować jako ustrój mimośrodowo ściskany bez rozciągania, a więc w warunkach dobrego zabezpieczenia zbrojenia przed korozją i skomprymowanego, szczelnego betonu konstrukcyjnego bez mikrospękań. Ważnym elementem optymalizacji obudowy jest wykorzystanie górotworu, zwłaszcza skal jako miejscowego materiału budowlanego. Jest to możliwe w czterech kierunkach tworzenia racjonalnych oszczędnych konstrukcji podziemnych

•    wykorzystanie skal otaczających wyrobisko jako elementów nośnych konstrukcji,

•    uwzględnienie samonośności górotworu, czyli jego zdolności do przenoszenia ciężaru własnego,

•    umożliwienie współpracy obudowy z górotworem zapewniającej odciążenie konstrukcji.

•    wyodrębnienie lokalnej i ogólnej utraty stateczności masywu skalnego. Nośność skal najczęściej wykorzystujemy w części spągowej wyrobiska, gdzie nie

wykonuje się konstrukcji nośnej w postaci ocrwtotnego sklepieiua lub płyty spągowej (rys. 5.5). W bardzo mocnych skalach sklepienie stropowe opiera się bezpośrednio na ociosach bądź na ociosach osłoniętych betonem narzutowym (torkretem) (rys. 5.1). Masyw skalny wydzielony kotwiami tworzy wręcz swoisty rodzaj konstrukcji podziemnej ściśle powiązanej z procesem odprężenia górotworu wokół wyrobiska. Obudowę kotwkwą można też potraktować jako typowy przykład konstrukcji zapewiiiającej ogólną równowagę układu obudowa-gÓrotwór. Dodatkowa, podwieszane do niej elementy stropowe: luki stalowe, siatka wraz z betonem narzutowym lub torkretem - to przykłady obudów osłonowych