1352738232

znaczenia stanowią informacje sugerowane, implikowane, natomiast informacje podlegające

warunkowi prawdziwości są nieliczne. ¹

Proces prowadzący do wydobicia implikatury konwersacyjnej (ktoś, stwierdzając p, implikuje konwersacyjnie q) przebiega w trzech etapach, W pierwszym etapie odbiorca zakłada, że przestrzegane są przez nadawcę maksymy konwersacyjne lub przynajmniej zasada kooperacji. W drugim należy przypuszczać, że nadawca jest świadomy, że q jest niezbędne po to, by powiedzenie p było zgodne z założeniami etapu pierwszego, W ostatnim etapie nadawca zakłada, że odbiorca przyjmuje, że przypuszczenie, o którym wzmianka w poprzednim etapie, jest niezbędne do odczytania implikatury (odbiorca uzna, że trzeba powidzieć q, by można było powiedziećp).^6Q

Danuta Kępa-Figura uważa, że implikatury konwersacyjne pozwalają na odkrycie gier językowych między nadawcą i odbiorcą⁶¹. Na podstawie teorii Grice'a wyróżnia ona gry z regułami konwersacyjnymi. Twierdzi, że na takie rozumienie gier pozwala sam Grice, skoro przypuszcza, że maksymy mogą się niekiedy wzajemnie wykłuczać a nawet ich łamanie może przyczynić się do realizacji intencji nadawcy.

Intencje nadawcy są rozmaite. Nadawca może chcieć za pomocą gier rozbawić odbiorcy albo może w ten sposób wyrażać swój stosunek do tematu rozmowy (naprz. ma do tematu stosunek lekceważący). Równie dobrze może gra służyć do kształtowania poglądów słuchaczy (w tym wypadku ma gra funkcję perswazyjną) oraz może przyczyniać się do formowania obrazu danej gazety.⁶² Ważne dla zrozumienia intencji nadawcy jest przypuszczenie odbiorcy, że nadawca nie respektowaniem reguł konwersacyjnych przekazuje dodatkowe treści. Odbiorca staje się aktywnym partycypantem dyskursu, gry konwersacyjne zachęcają go do odczytania siebie jako adresata wypowiedzi. Implikacje wprowadzone do wypowiedzi przez nadawcę zaistnieją dopiero wtedy, kiedy odczytano ich przez odbiorcę.

59    Zdankiewicz D.: Akty mowy In: Współczesny język polski. Wiedza o kulturze, Wrocław 1993, str. 259—271

60    Tamże

na i

61    Kępa-Figura D.: Gry językowe w komunikacji radiowej In Przemoc w języku mediów? Analiza semantyc:

pragmatyczna audycji radiowych Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskej, Lublin 2004, str 98-102 62 Przykłady intencji nadawcy wymienione w pozmienionej postaci według: Kępa-Figura D.: Giy językowe w komunikacji radiowej w: Przemoc w języku mediÓM>? Analiza semantyczna i pragmatyczna audycji radiowych

Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskej, Lublin 2004, str 100.

25