1687289242

dego ” naprawienia” nieporozumienia potrzebna jest pewna, zwykle niemała dawka wspólnej wiedzy, jeśli i jej braknie trzeba i tu "naprawienia”, jeśli takich nieporozumień będzie zbyt wiele może to stanąć w jawnej sprzeczności z celami dyskursu, co prawdopodobnie spowoduje jego zerwanie.

W trybie planowania S zastanawia się co powiedzieć, stosuje (ZK) i wie, że H interpretując jego wypowiedź będzie stosował (ZK) w trybie eksploatacji. Dalej, S wie (przyjmuje), że H wie o tym wszystkim. Co ważne: nic z tego co powyżej nie jest nadmiarowe. Można podać przykłady, w których brak pewnego typu cząstkowej wiedzy spowoduje, że wypowiedź S-a będzie niezrozumiała dla H. W trybie eksploatacji H zastanawia się jak powinien zinterpretować to, co usłyszał od S. Stosuje do tego (ZK) w trybie eksploatacji, H wie, że S planując wypowiedź stosował (ZK) w trybie planowania i wiedział, że H użyje (ZK) w trybie eksploatacji dla jej zinterpretowania. I znów nie ma powyżej nic nadmiarowego, każda taka cząstkowa wiedzy jest niezbędna do tego, aby wypowiedzi w dyskursie były właściwie interpretowane.

Zwróćmy uwagę, że sposób działania (ZK) wyraźnie różni się od sposobu, w jaki działają prawa fizyki. Co zrobi fizyk, kiedy po przeprowadzeniu doświadczenia stwierdzi, że przeczy ono, na przykład prawu Archimedesa? Oczywiście rzetelny fizyk przeprowadzi doświadczenie ponownie i to wiele razy, wyeliminuje zjawiska, które mogłyby zakłócić jego przebieg i wpłynąć na wynik. Jeśli jednak to nie pomoże i wynik dalej będzie sprzeczny z powszechnie uznanym prawem, nie będzie miał wyjścia - musi to prawo odrzucić, a wraz z nim całą teorie danego zjawiska. (ZK) działa całkiem inaczej. Typowe jej działanie przejawia się w tym, że w pierwszym momencie H uzna, że S naruszył (ZK). Może się oczywiście zastanawiać czy się nie przesłyszał -to dokładnie odpowiada ponownemu przeprowadzeniu doświadczenia przez fizyka. Fizyk stwierdził, że nie było błędu w doświadczeniu a H, że się nie przesłyszał. Fizyk odrzuca prawo, natomiast H stwierdzi właśnie, że (ZK) zadziałało należycie - sugerowane znaczenie wypowiedzi S było inne, zwykle bardziej skomplikowane niż oczekiwał.

Różnica ta ma dość oczywiste źródło. Aby przetestować prawo fizyki, potrzebne jest sprawdzone i właściwie zinterpretowane doświadczenie. Teorie fizyczne nie opisują procesu interpretacji doświadczeń, ich przedmiotem jest ten czy inny aspekt świata fizycznego. (ZK) natomiast opisuje właśnie proces interpretowania. Nie zmienia to jednak faktu, że w odróżnieniu od praw nauk przyrodniczych proces ten zawiera na ogół stany, w których dany uczestnik stwierdza, że wypowiedź, którą usłyszał narusza (ZK). Nie skłania go to