2588001472

Natalia Jachyra

Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie II SUM Pedagogika Specjalna

Osobowość pedagoga specjalnego

Im lepszy będzie nauczyciel, tym lepszy będzie świat i życie każdego człowieka.

/Maria Grzegorzewska/

Czy każdy człowiek ma predyspozycje do pracy w zawodzie pedagoga specjalnego? Jakie cechy osobowości powinna posiadać taka osoba? Nawet najlepiej opracowane programy nie zastąpią osobistego wpływu nauczyciela na uczniów. Pojęcie osobowości pedagoga specjalnego nie jest określone jednoznacznie i powinno być rozpatrywane z różnych punktów widzenia. Cechy osobowości pedagoga specjalnego mają ogromny wpływ na efektywność jego oddziaływań wychowawczych a także dydaktycznych. Zawód nauczyciela szkoły specjalnej wymaga, w porównaniu z innymi zawodami, świadomego i wielostronnego zaangażowania się w ową działalność edukacyjną. W drodze poszukiwań dotarłam do wielu wyjaśnień pojęcia osobowości, jednak najbliższa mnie okazała się definicja Wincentego Okonia. Według autora termin „osobowość” oznacza „zespół stałych właściwości i procesów psychicznych odróżniających daną jednostkę od innych, wpływający na organizację jej zachowania, a więc na stałość w nabywaniu i porządkowaniu doświadczeń, wiadomości i sprawności, w reagowaniu emocjonalnym w stosunkach z innymi ludźmi oraz na stałość w wyborze celów i wartości” (W. Okoń 1984, s. 215).

W. Okoń (1984) rozpatruje osobowość nauczyciela w takich aspektach, jak:

• aspekt psychologiczny (wartości osobiste i stosunek do własnej osobowości);

• aspekt pedagogiczny (stosunek do uczniów);

• aspekt socjologiczny (stosunek nauczyciela do społeczeństwa).

Wśród komponentów osobowości pedagoga specjalnego należy wyróżnić: głęboki humanitaryzm, wyrażający się uznaniem podmiotowości dziecka z niepełnosprawnością, zdolności empatyczne, wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne oraz dojrzałość emocjonalną. Pedagog, wprowadzając wychowanka w proces edukacji, musi zaangażować całą swoją osobowość. W przeciwnym wypadku jego praca będzie bezskuteczna. Musi tak organizować działalność rehabilitacyjną, aby jak najskuteczniej włączyć osoby z niepełnosprawnością w nurt życia społecznego. Dlatego też ważną cechą jest cierpliwość, która jest nieodzowna wńwczas, gdy pedagog specjalny długo oczekuje na efekty swojej pracy oraz wyrozumiałość wobec specyficznych, często niepożądanych zachowań uczniów z niepełnosprawnością. Bardzo istotna jest miłość do dziecka. Musi ona być konsekwentna i wymagająca, a zarazem daleka od pobłażliwości. W miłości tej zawiera się kolejna cecha, tj. dobroć okazywana dziecku, umożliwiająca akceptację wszystkich jego słabości. Nieodzowne w działalności wychowawczej i terapeutycznej pedagoga są również:    troskliwość,

opiekuńczość, serdeczność, życzliwość, pracowitość i precyzja.

Specyfika pracy z dziećmi z niepełnosprawnością wymaga posiadania przez pedagoga specjalnego dużej odporności psychicznej, w głównej mierze odporności na stres, szczególnie gdy oddziaływanie wychowawcze skierowane jest na dziecko bierne, apatyczne, nadpobudliwe czy też z utrudnionym kontaktem psychicznym. By podejmować się jakichkolwiek działań

Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej, Numer 6 6