2588001722

i zakres pełnionych funkcji zmienia się w czasie. Zgodnie z ta koncepcją w małych i średnich przedsiębiorstwach występują osoby, które są:

-    wyłącznie przedsiębiorcami,

-    wyłącznie właścicielami,

-    wyłącznie menedżerami,

-    przedsiębiorcami i właścicielami,

-    właścicielami i menedżerami,

-    przedsiębiorcami, menedżerami i właścicielami.

Szczególnym zainteresowaniem i badaniem powinna zostać objęta przypuszczalnie najliczniejsza grupa właścicieli-menedżerów oraz menedżerów.

Z roli jaką przypisuje się osobie przedsiębiorcy w małych i średnich podmiotach wynika podstawowa i naczelna cecha jakościowa małych firm: samodzielność ekonomiczna i prawna właściciela¹⁴. W licznych definicjach jest ona zasadniczym kryterium wyodrębniania tego typu przedsiębiorstwa. Samodzielność oznacza taki stan, w którym właściciel, opierając się na prawie własności, może wprowadzić w życie swoją inicjatywę i w którym na własne ryzyko pełni on wszystkie rozstrzygające funkcje kierownicze i zarządcze, niezależnie od woli i kontroli osób trzecich. W ostatnich latach jednak aspekt samodzielności ulega ewolucji, pod wpływem licznych czynników ekonomicznych i społecznych i powinien ulec redefinicji. Zjawiskiem coraz to powszechniejszym w grupie MSP jest powierzanie zarządu w ręce osób trzecich, podczas gdy właściciel pełni rolę organizatora kolejnych przedsięwzięć. W wyniku tego procesu nie następuje utrata naczelnej cechy -panowania nad całością spraw przedsiębiorstwa. Menedżer najczęściej realizuje zamierzenia właściciela i pozostaje pod jego szczególnym wpływem i kontrolą¹³. Z drugiej strony właściciel traci zdolność do kontrolowania wszy stkich istotnych zasobów firmy, ponieważ najistotniejszymi zasobami stały się w niej w iedza i umiejętności pracowników. Prowadzić może to do zmiany podziału władzy w firmie¹⁶.

Poza pierwszą niekwestionowaną cechą MSP, umiejętnością kontrolowania całości spraw związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez właściciela, istnieje cały zbiór mniej lub bardziej istotnych charaktery styk. Na szczególną uwagę zasługuje odrębny typ gospodarki finansowej. Przejawia się ona w różnych obszarach finansów: w decyzjach inwestycyjnych, dotyczących wy korzystania kapitału i decyzjach finansowych, związanych z pozyskaniem źródeł finansowania fazy

¹⁴ T. Łuczka. B. Piasecki. K. Poznańska. G. Michalski. K. Safin.

¹⁵ W pracy przyjmuje się, że przedsiębiorstwa takie dalej należą do branży' małych i średnich firm. Gdyby takie założenie nie zostało przyjęte, mogłoby się okazać, że grapa firm podlegająca badaniu uległaby znacznemu skurczeniu, a poza ty m informacja o tym, kto zarządza w przedsiębiorstwie (właściciel czy wynajęty menedżer) nie jest ogólnie dostępna. Również w przedsiębiorstwach stan ten może ulegać ciągłym zmianom.

¹⁶ M Grabowski.: Dywagacje o małych i średnich firmach w czasach niepewności i słabości teorii. W: Przedsiębiorczość i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw' w XXI wieku. Red. B. Piasecki Łódź : Łódź University Press, 2002 s. 35.

13