3289580426

54

WIADOMOŚCI URZĘDU PATENTOWEGO

ZESZYT 1'1950

znalazł się w sytuacji, w której mógł pracować dla siebie i dla swej ojczyzny, pracą swoją budować socjalizm. W związku z tym uległ zmianie jego stosunek do pracy.

Wśród pierwszych środków, podjętych przez węgierską republikę radziecką, było pobudzenie działalności wynalazców i nowatorów. Zarządzenia władzy radzieckiej przyznawały nowatorom nagrody i zapewniały im pomoc. Niestety, imperialistyczna interwencja wkrótce utopiła we krwi i obaliła wolność klasy robotniczej, pracujący zostali zakuci w jeszcze cięższo kajdany wyzysku. Zastosowanie nieludzkiego systemu Bedeaux uczyniło nienawistym dla pracujących nawet samo słowo „racjonalizacja”.

Bohaterska Armia Radziecka wyzwoliła wreszcie węgierski lud pracujący i tym samym wyzwoliła ukrytą w masach wielką inicjatorską i twórczą siłę, którą w> ciągu stuleci dławił pańszczyźniany ustrój Węgier. Już przy uprzątaniu gruzów, przy odbudowie zniszczonych maszyn, spotkaliśmy się z niezliczonymi przykładami pomysłowości i wynalazczości, które w wielkim stopniu przyczyniały się do tego, że przy zapale naszego narodu w tak krótkim czasie mogliśmy usuwać następstwa zniszczeń wojennych, kierując nasz kraj na socjalistyczną drogę rozwoju gospodarczego.

Ale o prawdziwym rozwoju węgierskiego ruchu nowatorskiego możemy mówić dopiero od roku 1948, „roku przełomu”, w którym upaństwowienie przedsiębiorstw uczyniło pracujących bezpośrednimi gospodarzami środków produkcji. Począwszy od tego czasu, w coraz większej ilości pojawiały się ulepszenia i nawet poważne wynalazki, mające na celu udoskonalenie produkcji.

W ciągu pierwszych 10 miesięcy 1948 r. 5.000 wniosków nowatorskich przyniosło gospodarce węgierskiej 35 milionów forintów oszczędności. Realizacja wniosków nowatorskich napotykała jednak jeszcze na wiele trudności. Trudno było w wielu przypadkach przełamać istniejący wobec myśli nowatorskich opór, który często wynikał z wrogiej demokracji ludowej działalności sabotażowej. Nie były zapewnione niezbędne techniczne i materialne środki do rozpracowywania nowatorskich wniosków, chociaż nasza demokracja ludowa już wtedy dążyła do rozwinięcia ruchu nowatorskiego przez pomoc materialną, w wynagradzaniu nowatorów nie było jednak żadnego systemu i decyzja wynagrodzenia musiała przechodzić przez nizliczoną ilość instancji zanim nowator otrzymał przyznaną mu sumę.

Węgierska Partia Pracujących zwróciła uwagę na te trudności, przeszkadzające rozwojowi ruchu nowatorskiego, i z jej inicjatywy zostało opracowane zarządzenie, zmierzające do zapewnienia pełnych możliwości rozwoju działalności nowatorskiej i wynalazczej. W listopadzie 1948 r. zarządzenia te zostały wprowadzone w życie.

II. Zarządzenia zapewniające wynagrodzenie i stosowanie

wniosków racjonalizatorskich.

•

Wydane 30 listopada 1948 r. zarządzenia rządu, dotyczące wynagradzania i stosowania wniosków nowatorskich, stworzyły trwałą podstawę rozwoju ruchu nowatorskiego. Dzięki tym zarządzeniom węgierscy nowatorzy i wynalazcy znaleźli się w tak korzystnym położeniu, w jakim dotychczas znajdowali się jedynie nowatorzy i wynalazcy Związku Radzieckiego. Zarządzenie nr 11.940 ustala jedyny, łatwy do stosowania praktyczny system wynagradzania wniosków nowatorskich. Tabela wynagrodzeń, za usprawnienia jest tak ułożona, że zapewnia znaczne wynagrodzenie za stosunkowo niewielkie pomysły racjonalizatorskie. Takie ustalenie skali wynagrodzenia obrazuje szczególnie wyraźnie to, że pracujący swoimi pomysłami racjonalizatorskimi nie tylko pośrednio, drogą gospodarczego umocnienia demokracji ludowej, podwyższają swą stopę, życiową, ale i bezpośrednio, dlatego, że dzięki usprawnieniom racjonalizatorskim mogą oni znacznie podwyższać swe zarobki. Jednocześnie system ten jest również wygodny dla pracowników umysłowych i posiada w ogóle* znaczenie dla rozwoju wynalazczości i usprawnień.

25% sumy wynagrodzenia wypłaca się natychmiast po przyjęciu wniosku do produkcji. Następne 50% wypłaca się po 2-3 miesięcznych próbach dotyczących wniosku w produkcji. Wynagrodzenia nie przekraczające 5.000 forintów ustala, miejscowa komisja zakładowa i kierownik zakładu. Przy tynt niepotrzebne jest zatwierdzenie przez jakąś wyższą instancję-Zarządzenia te znacznie przyśpieszyły i uprościły sprawę wynagradzania nowatorów.

Szczególnie ważny jest paragraf zarządzenia, stanowiący,, żc nowator uzyskuje wynagrodzenie związane nie tylko z rezultatem osiągniętym w jednym zakładzie. Jeśli usprawnienie stosowane jest w innym zakładzie, to przy ustalaniu sumy wynagrodzenia uwzględnia się rezultat osiągnięty i w innych zakładach.

Nic mniej ważny z punktu widzenia robotników — nowatorów jest paragraf zarządzenia, omawiający przypadki, w których wniesiony wniosek umożliwia przekroczenie istniejącej normy. Wówczas w ciągu 6 miesięcy nie woino zmieniać normy akordowej. Jednocześnie, jeśli wniosek stosowany jest w wielu miejscach pracy, gdzie zmienia się normę, robotnik otrzymuje wynagrodzenie, wynikające z osiągniętych w ten sposób oszczędności.

W wiciu wypadkach zdarza się, żc nasi nowatorzy pracują nad zagadnieniami, których rozwiązanie można znaleźć w technicznej, szczególnie w patentowej literaturze. Dlatego w celu przyśpieszenia systematycznego poznawania i praktycznego wykorzystywania literatury technicznej zarządzenia przewidują wynagradzanie i takich wniosków, których tematy zaczerpnięte są z literatury technicznej.

Stworzenie Komisji Nowatorskich wprowadziło ład w sprawozdawczości, rozpatrywaniu i kontroli stosowania wniosków racjonalizatorskich. Zarządzenia, dotyczące stworzenia warsztatów doświadczalnych oraz pokrywania kosztów niezbędnych dla rozpracowywania wniosków racjonalizatorskich, sprawiły, że każdy celowy wniosek nowatorski może być rzeczywiście zastosowany.

Wyjątkowo zasadniczo i praktyczne znaczenie posiadało również zarządzenie, dotyczące praw autorskich i wynagrodzenia za wnioski przedłożone rządowi. Dotyczy to tych ważniejszych wniosków, które obok swej oryginalności i znaczenia dla gospodarki narodowej wnoszą nowe elementy związane z postępem z punktu widzenia techniki światowej. Zarządzenie przewiduje bezpłatną obronę praw wszystkich wynalazców, którzy przedłożyli swe wynalazki rządowi. Rząd pokrywa wydatki, wynikające z praktycznego wykorzystywania wynalazków i z możliwej obrony praw za granicą. Zabezpiecza on wynalazcy odpowiednie wynagrodzenie w zależności od stosowania wynalazku za granicą. W razie konieczności wynalazca sam pracuje nad rozpracowywaniem swego wynalazku i wtedy poza wynagrodzeniem otrzymuje odpowiednią zapłatę.

Szczególną uwagę zw*raca się na wynalazki posiadające znaczenie ogólno-państwowc. Taką samą obronę praw autorskich i wynagrodzeń posiadają ci wynalazcy, którzy specjalnie zajmują się rozpracowywaniem wynalazków* w przedsiębiorstwach państwowych, w instytutach i laboratoriach i otrzymują za to wynagrodzenie. Nie można nie doceniać znaczenia i środków prawmych, skierowanych przeciw tym, którzy bezprawnie przywłaszczają sobie wnioski nowatorów' lub wynalazców, szczególnie jeśli dotyczy to kogoś oficjalnie związanego z ruchem nowatorskim. Wyciągane są również konsekwencje wobec tych, którzy przy wyliczaniu wynagrodzenia świadomie działają na szkodę wynalazcy lub państwa j bezprawnie, przedwcześnie publikują wnioski wynalazcze.

W ten sposób zarządzenia te w bezpośredni sposób powiązały osobiste interesy pracujących z ogólnymi interesami