II wojna światowa i związane z nią zniszczenia 99
powstawały również wskutek rozbierania zabudowań na umocnienia (Korycin) i dewastacji w czasie opuszczenia osiedla przez ewakuowanych mieszkańców (Radziłów).
Nie tylko miasta leżące wzdłuż rzek ucierpiały w czasie działań wojennych. Poważnym zniszczeniom uległy również: Zabłudów (90%),. Knyszyn (ok. 90°/o), Kuźnica (łącznie ze zniszczeniami 1941 r. niemal 100°/o), Bielsk Podlaski (65%)), a w mniejszym stopniu Gródek, Janów, Kleszczele, Krynki, Milejczyce, Narew, Sokółka, Szczuczyn, Wąsosz i in. Obok budynków mieszkalnych zniszczeniom uległ również przemysł w Augustowie, Czarnej Wsi, Gródku, Krynkach, Michałowie, Sokółce, Supraśli. Wasilkowie, Łapach, Starosielcach i Białymstoku. Ogólne straty przemysłu białostockiego oceniono na 80%, był to więc najbardziej zniszczony rejon przemysłowy Polski [19].
Poważne straty poniosła komunikacja. Zerwano szereg mostów, rozebrano wiele linii kolejowych, zwłaszcza na Ziemiach Zachodnich.
Fala zniszczeń objęła również miasta, leżące na obszarze trzech powiatów Prus Wschodnich. Najpoważniejszym zniszczeniom uległ Gołdap, następnie Olecko (45%, w tym 80% śródmieście) i Ełk. Również osiedla miejskie, jak Kowale, Żytkiejmy, a zwłaszcza Prostki poniosły poważne straty. Należy podkreślić, że straty te pogłębione były następnie wskutek braku natychmiastowego zabezpieczenia. Zabezpieczenia tego nie miał kto robić, prawie cała bowiem ludność tych obszarów została ewakuowana.
Tabela 21
Zniszczenia miast woj. białostockiego w czasie Zniszczenie kubatury w m3/mieszk. |
11 wojny światowej | ||||
do 10,0 |
10,1-30,0 |
30,1 50,0 |
50,1—70,0 |
70,1 —90,0 |
90,1 — 120 |
Pow. sokolski |
Pow. bielski Pow. grajewski Pow. wysoko-mazowiecki |
Białystok Pow. białostocki Pow. łomżyński |
Pow. suwalski |
Pow. augustowski Pow. ełcki |
Pow. gołdapski Pow. olecki |
Źródło: Studium Planu Krajowego, I, Warszawa 1947.
Zamieszczony w tabeli 21 wskaźnik podaje ogólną wartość strat i w dużym stopniu zależy od wielkości zasobów mieszkaniowych przed wojną. Brak jest niestety również ogólnych danych co do stopnia zniszczeń. Wiadomo tylko, że Białystok zniszczony został w 60% (śródmieście w 30%>), przy czym straty budynków mieszkalnych określono na 50%.,